جعفر الی - دانشجوی زمین شناسی، دانشگاه تهران
رسول اخروی - عضو هیئت علمی گروه زمین شناسی، دانشگاه تهران

پیشروی دریا در الیگوسن پسین سبب تشکیل رسوبات آهکی-مارنی گردید که این پیشروی تا میوسن زیرین ادامه داشت و بخش وسیعی از ایران مرکزی را در بر گرفت. این رسوبات دریایی به سازند قم معروف هستند که به صورت ناپیوسته بر روی رسوبات ائوسن قرار دارند. در ابتدای زیر بخش C3 از این سازند، یک افق ائولیتی وجود دارد که ضخامت آن در محلهای مختلف متغییر بوده و به 2 تا 5 متر می رسد. این افق به صورت تناوبی از لایه های گرینستون-پکستون ائوییدی است.مسئله جالب توجه تنوع فابریک در این ائوییدهاست. وجود ائوییدهای که آثار فابریک اولیه ی پوسته در آنها باقی مانده, در کنار ائویییدهای با فابریک ثانویه، احتمالاً ناشی از عملکرد متفاوت فرآیندهای دیاژنزی ائوییدهای می باشد که از نظر کانی شناسی ترکیب اولیه آنها آراگونیتی بوده که به کلسیت تغییر یافته است. فابریک اولیه این ائوییدها هم مرکز بوده که در بخشی از این افق، این فابریک به خوبی حفظ شده و ناشی از جانشینی پارامورفیک است. از سوی دیگر وجود تخلخل های قالبی در ائوییدهای بخشی از این افق، نشاندهنده ی دیاژنز در منطقه ی جوی (Vadose zone) بوده که آب های جوی زیر اشباع از کربنات، پوسته ی ائوییدها را در دو مرحله حل کرده و قالب آنها به صورت تخلخل قالبی باقی مانده است. از بررسی کلی فابریک این ائوییدها و انواع سیمان های ته نشین شده در این افق، فرآیندهای دیاژنزی مؤثر بر آن و محیط های دیاژنتیک استنباط شده است.