طاهر کریم زاده - عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
سلمان لطفی - مدرس سطح عالی حوزه های علمیه تبریز

موضوع پژوهش پیش رو بررسی دیدگاه حکمت اسلامی در مورد حقیقت نفس الامر با روش مطالعه کتابخانه ای و تحلیل تطبیقی می باشد. حکماء اسلامی ، نفس الامر را به »عالم واقع و خارج بالمعنی الاخص ، واقع و خارج، عقل فعال، نفس الوجود، نفس الشی ، ثبوت عام یا ظرف مطلق ثبوت واقعیات خارجی و ظرف ثبوت عقلی محکیات« تفسیر کرده اند. این تفاسیر، ناظر به حوزه معرفت شناسی بوده و فلسفه طرح آن تبیین صدق و کذب گزاره های معرفتی است . طبق این رویکرد، برخی از تفاسیر حکماء، نظیر واقع و خارج بمعنی الاخص ، عقل فعال، نفس الوجود، تفسیر صحیح و دقیق از نفس الامر نمی باشند. اما برخی دیگر مثل ثبوت عام یا ظرف مطلق ثبوت واقعیات خارجی و ظرف ثبوت عقلی محکیات، قابل توجیه هستند. به نظر می رسد دقیق ترین و جامع ترین تفسیری که قابلیت تبیین صدق و کذب هر نوع گزاره معرفتی را دارد، عبارت از »نفس الشی « است .

نفس الامر، معرفت ، صدق و کذب، وحدت وجود، حکمت اسلامی