محمد امرایی
انور شاهمحمدی - استادیار دانشگاه پیام نور
زهرا کریمی - فرهنگی

با گسترش رویکردهای نوین در حوزه برنامه درسی، مطالعه در این حوزه به چالشی بزرگ تبدیل شده است. هدف این پژوهش استخراج ابعاد و مولفه های مورد بررسی و ابزارها و روشهای مورد استفاده در مقالات صورت گرفته در حوزه برنامه درسی در آموزش عالی است. در این پژوهش از رویکرد کیفی و روش سنتزپژوهی استفاده شده است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پژوهش چک لیست بود. حجم جامعه در این مطالعه، با حجم نمونه برابر است، به این منظور تمامی مقالات صورت گرفته خارجی و داخلی مرتبط با موضوع و در دسترس در طول ۵ سال اخیر که شامل ۸۰ مطالعه بودند به عنوان جامعه آماری پژوهش انتخاب شدند. از کدگذاری سهگانه جهت تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. یافته ها نشان داد که در مقالات صورت گرفته در حوزه برنامه درسی در آموزش عالی، طراحی و تدوین، اجرا، هدف و ارزشیابی بعنوان ابعاد و محتوا، اهداف، روش تدریس، ارزشیابی، مکان، نقش استاد، مواد و منابع، فعالیت یادگیری، نقش دانشجو، زمان و گروهبندی به عنوان مولفه مورد بررسی قرار گرفته بودند که با روشهای پژوهشی کمی (توصیفی پیمایشی و روش همبستگی)، کیفی (نظریه داده بنیاد، مطالعه موردی، تحلیل محتوا، سنتزپژوهی، مطالعه موردی، توصیفی-تحلیلی، تاریخی، قوم نگاری، شبه نظاممند و مطالعات تطبیقی) و آمیخته (اکتشافی و کیو) مطالعه گردیده اند. همچنین ابزارها شامل مصاحبه، پرسشنامه، بررسی اسناد و چکلیست در این مطالعات بودند. نتایج این پژوهش، میتواند به عنوان یک الگوی جامع برای برنامه ریزان درسی در آموزش عالی به عنوان راهنما استفاده گردد. همچنین پیشنهاد میشود در طراحی دوره های آموزشی در رشته برنامهریزی درسی توجه به ابعاد و مولفه های احصاء شده مدنظر قرار گیرد و از روشهای جدید مطالعه و ابزار مناسب به منظور حداکثر بازده رسانی این دوره ها بهره گرفته شود.

برنامه درسی، آموزش عالی، ابعاد، مولفه ها، ابزارها و روشها