فاطمه صحرایی - کارشناسی ارشد، علوم تربیتی، دانشگاه اراک، اراک.

بازخوانی وتوجه به آراء صاحبنظران ودانشمندانی که در حوزه های مختلف فلسفی مطالعات عمیقی داشته اند و در زمینه ی تعلیم وتربیت نیز، آراء قابل تاملی ارائه داده اند امری ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش کیفی که به روش"توصیفی –تحلیلی" انجام گرفته است، نکات قابل توجهی در زمینه ی دلالت های تربیتی فارابی به عنوان معلم ثانی و فیلسوف مسلمان و راسل به عنوان اندیشمند دنیای غرب بیان گردیده است. فارابی در دیدگاه خود هدف همه ی مسیرهای تربیتی و به طور کلی هستی را رسیدن به غایت کمال که همان قرب الهی است دانسته است و در جزیی ترین حالت انسان که بعد فردی اوست نیز تفاوت های فردی و در بعد اجتماعی، وجوب اجتماع را مطرح کرده است و این در حالیست که راسل نیز برای بعد فردی و شخصیت انسان اهمیت زیادی قائل است و تربیت شهروندان آزاد در اجتماع را هم دارای درجه و ارزش می داند. درواقع این دو اندیشمند، اهمیت به بعد فردی و بعد اجتماع و سعادت در این دو بعد را مهم تلقی می کنند، تفاوت این دو دیدگاه زمانی مطرح می شود که سخن از بعد سعادت وکمال در حیات اخروی که فارابی به آن معتقد است و راسل به هیچ وجه سخن از قلمرو سوم بیان نمیکند، لذا در این تحقیق مدل های تربیتی هر دو دیدگاه به طور کامل بررسی شده است و در نهایت نقدهای مربوطه نیز بیان شده است.

تعلیم؛ تربیت؛ دلالت های تربیتی؛ فارابی؛ برتراند راسل.