مادح دستمرد - استادیار دانشگاه پیام نور استان اراک
آذر محمدی - دانشجوی کارشناسی ارشد،تاریخ و فلسفه آموزش و پرورش،دانشگاه پیام نور اراک،اراک،ایران

مسئله شر یکی از مهم ترین مسائل کلامی در ادیان و حوزه دین پژوهی است . معضل شرور هنگامی پدیده می آید که از یک سو دین باوران به خدای قادر و عالم مطلق و خیرخواه محض اعتقاد دارند و از سوی دیگر آنان با اموری نظیر بیماری ها، آتشفشانها، زلزله ها، قتل ها و غارتها و ... مواجهند. منتقدان مطرح می سازند که چگونه این دو مساله با هم هماهنگی و تناسب دارند. اگر خدا قادر و عالم مطلق و خیرخواه محض است ، چرا شر در جهان وجود دارد؟. اهمیت موضوع از آن جهت است که ناظر به اصل باورهای دینی یعنی اثبات وجود خدا و صفات اوست و به نحوی به آموزههای دینی جرح و نقد وارد می کند؛ اما این مسئله مشتمل بر شبهه ناسازگاری دو ایده یعنی وجود خدا و وجود شر در عالم است به طوری که می توان ادعا کرد گزارههای خدا وجود دارد، و شر وجود دارد، از نظر منطقی سازگار نیستند. هر یک از فلاسفه اسلامی ، سهمی به سزا در پاسخ به این شبهه داشته اند. لذا هدف پژوهش حاضر تحلیل مساله شرور طبیعی از منظر فیلسوفان مسلمان می باشد. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی است . از این رو پژهش حاضر درصدد بررسی این مسئله است که راهحل های فلاسفه اسلامی را تحلیل نماید و نقاط اشتراک و افتراق دیدگاههای آنان را تبیین نماید. نتایج پژوهش نشان می دهد که هریک از فلاسفه اسلامی از دریچه ذهن خود پاسخی به مسئله شرور بیان داشته اند و با توجه به مبانی فکری آنها به دست آمد که عدمی بودن شر و بالذات بودن خیر، جزء مولفه های بنیادین دیدگاه فیلسوفان مسلمان است .

مساله شرور، خیر، فیلسوفان اسلامی ، ابن سینا، ملاصدرا