سیده زهرا موسوی - دانشجوی دکترای اخلاق معارف دانشگاه معارف اسلامی قم
سیدحسین رکن الدینی - استادیار دانشگاه معارف اسلامی قم

برنامه سیروسلوک عرفانی که خواجه عبداه نصاری تدوین و تبیین کرده دارای مقام هایی است که برخی از آنها از جهت لغوی و معنایی مشابه هم هستند. مقایسه و بررسی تطبیقی این مقام های مشابه، تصویر روشنی از مسیر سیر و سلوک ترسیم می کند و زمینه بهره مندی هرچه بیشتر محققان و علاقه مندان در زمینه عرفان را فراهم می سازد. در این مقاله تلاش شده است با استفاده از روش مقایسه تطبیقی, دو مقام انبساط (مقام چهلم) و بسط (مقام هشتاد و ششم) بررسی شوند. سوال اساسی این است: چه شباهت ها و تفاوت هایی بین آنها وجود دارد؟ یافته ها حاکی از آن است که نقطه اشتراک در هر دو مقام، توجه به ارتباط عارف با مردم است؛ اما در مقام انبساط به جهت اینکه این مقام در نیمه اول مسیر سلوک قرار دارد، علاوه بر ارتباط با مردم ارتباط عارف با حق همچنان پررنگ است؛ اما در مقام بسط که در مراحل پایانی سلوک است ارتباط با مردم و هدایت آنها ببشتر مورد توجه است.

مقام انبساط، مقام بسط، مقایسه تطبیقی، مقامات عرفانی