سهیلا امام یاری - زنجان، دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه زنجان، دانشکده فیزیک

خوداجتماعی مولکولی (Molecular Self-assembly) گردهم آیی آنی مولکول ها یا درشت مولکول ها برای تشکیل ساختارهای ابرمولکولی به وسیله ی برهم کنش های غیرکوالانسی است. این پدیده ی مهم موضوع تحقیقاتی میان رشته ای است که ظرفیت های کاربردی فراوانی در حوزه های مختلف دارد. یکی از مهمترین نیروهای پیشران (Driving Forces) خوداجتماعی مولکولی وجود خاصیت دومحیط دوستی (Amphiphilicity) در مولکول های سامانه است که می تواند سبب جدایی میکروفاز شود و نانوساختارهای پیچیده و پایداری به وجود آورد. پپتیدهای (Peptides) خوداجتماع یکی از مهمترین دسته ها در میان انواع مولکول های با قابلیت خوداجتماعی هستند. در سامانه های حاوی این پپتیدها رفتار غنی خوداجتماعی مشاهده می شود که به دلیل حضور هم زمان برهم کنش های مختلف (مانند برهم کنش های الکترواستاتیک (Electrostatic)، آ بگریزی (Hydrophobicity) و پیوند هیدروژنی) در سامانه متشکل از آ نها و تنوع پیکربندی مولکولی آ نهاست. درک بهتر خوداجتماعی پپتیدها سبب طراحی بهتر آ نها برای تولید نانوساختارهای کاربردی تر خواهد شد. در این مقاله ی مروری، ابتدا خوداجتماعی پپتیدها و اهمیت مطالعه ی آن بیان می شود. سپس چند نمونه از پپتیدهایی که خوداجتماعی آنها به دلایل مختلف مورد توجه دانشمندان این حوزه است، مانند پپتیدهای حلقوی، پپتیدهای دومحیط دوست، پپتیدهای مکمل یونی (Ionic Com ple men tary Pep tides) و چند نمونه ی دیگر، معرفی می شوند. همچنین برخی کاربردها و مزایای مهم خوداجتماعی پپتیدها، که شامل ساخت وساز در ابعاد نانومتری، مهندسی بافت (Tissue Engineer ing)، انتقال دارو (Drug Delivery)، استفاده به عنوان حسگرهای زیستی و مطالع هی بیماری های صورت بندی (Con formational Disease) است، مرور می شوند.

خوداجتماعی مولکولی، پپتید، پلیمر، جدایی میکروفاز، نانوساختار