مهوش حسنی - استادیار، گروه رادیولوژی دهان، فک و صورت، دانشکده ی دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
نسیم رضوی - دستیار تخصصی، گروه رادیولوژی دهان، فک و صورت، دانشکده ی دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، ایران
مطهره ظریفی - دندانپزشک، دانشکده ی دندانپزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران

مقدمه: رادیولوسنسی اپیکال مجاور Juxta-apical radiolucency) JAR)، به عنوان یک عامل خطر جدید آسیب به عصب آلوئولار تحتانی؛ بعد از خارج کردن مولر سوم مطرح است. هدف از مطالعه ی حاضر، بررسی ارتباط JAR با عصب (IAN (Inferior alveolar nerve canal ، صفحه ی کورتیکال، موقعیت آن نسبت به IAN و زاویه ی دندان بود. مواد و روش ها: در مطالعه ی مورد- شاهدی حاضر، از تعداد ۵۴۵ نمونه ی سیتی با دسته ی اشعه ی مخروطی Cone-beam computed tomography) CBCT) از دندان مولر سوم فک پایین، ۷۵ مورد JAR و ۷۵ مورد شاهد بررسی گردید. رابطه ی JAR با عصب آلوئولار تحتانی، موقعیت JAR نسبت به IAN ، نازکشدگی صفحه ی کورتیکال لینگوال، موقعیت دندان و زاویه ی آن مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل توصیفی به کمک آزمون های Fisher's exact test و Chi-square در سطح معنی داری (۰۵ / ۰ = p value) تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: مزیوآنگولار، شایع ترین موقعیت دندانی در هر دو گروه بود. از نظر زاویه ی دندان، تفاوت معنی داری میان دو گروه مشاهده نشد (۳۴۶ / ۰ = p value). هیچگونه اختلاف معنی داری میان دو گروه بر اساس JAR و مجاورت دندان با IAN مشاهده نشد (۵۷۸ / ۰ = p value). اگرچه شایع ترین موقعیت در گروه JAR لینگوال و در گروه شاهد فوقانی بود، اما تفاوت معنی داری میان آنها مشاهده نشد (۱۲۲ / ۰ = p value). اغلب نمونه ها در هر دو گروه JAR؛(۸۴ درصد) و شاهد (۳ / ۷۷ درصد) دچار درجاتی از نازکشدگی کورتیکال لینگوال بودند. بر این اساس، تفاوت معنی داری میان دو گروه JAR و شاهد مشاهده نشد (۶۲۶ / ۰ = p value). نتیجه گیری: در بیشتر موارد JAR با IAN در تماس است و درجاتی از نازکشدگی کورتیکال نیز دیده می شود. این یافته ها بیانگر احتمال افزایش خطر آسیب عصبی هنگام بیرون کشیدن دندان های آسیای سوم می باشد.

عصب مندیبولار، مولار سوم، توموگرافی کامپیوتری با دسته ی اشعه ی مخروطی