معبارهای فلسفی عینیت صفات ذاتی با ذات خداوند و نقد آن از منظر عرفان

از نظر عموم فلاسفه صفات ذانی خداوند عین ذات اویند. گرچه مفاهیم آنها متعدد و معانی شان متخالف هستند. آنها برای ادعای عینیت صفات با ذات سه معیار مطرح کرده اند و توسط آنها، عینیت صفات خدا با ذات او را توجیه و اثبات می کنند. این مقاله سه معیاری را که فلاسفه در این زمینه مطرح کرده اند بیان و آنها را نقد نموده است: اول. اتحاد وجودی صفات ذاتی با ذات حق، و این معروف ترین معیار است. دوم. مصداق بودن ذات حق برای مفاهیم صفات داتی، بدون دخالت هر غیر (شامل آمر وجودی یا عدمی یا اضافی یا جعل کردن)؛ سوم. فنای صفات و مفاهیم آنها در ذات حق (این معیار متخذ از عرفاست). از منظر عرفا این سه معیار هریک اشکالاتی دارد که پذیرفتن آن را نامعقول و ناممکن می سازد.

Keywords:

فیلسوف و عارف , صفات ذاتی , صفات و ذات , معیار اتحاد , اتحاد وجودی