نجمه صاحب زاده - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Sisan and Baluchestan, Iran
طیبه حدادی - Department of Food Science, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Sisan and Baluchestan, Iran
عزیزاله مختاری - Department of Plant Protection, Faculty of Agriculture, University of Zabol, Zabol, Sisan and Baluchestan, Iran

در این مطالعه، اثرات کشندگی غلظت های نانوذرات اکسیدآهن (FeONPs) سنتز شده از گیاهان (یونجه، ریحان، اکالیپتوس، دارچین) بر مرگ ومیر، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی (سوپراکسید دیسموتاز (SOD)، کاتالاز (CAT) گلوتاتیون پراکسیداز (GPx)، گلوتاتیون S-ترانسفرازها (GST) و پراکسیداسیون لیپیدی (LPO) برای ارائه روشی موثر و ارزان جهت کنترل خسارات اقتصادی ناشی از Trialeurodes vaporariorum بررسی شد. خصوصیات FeONPهای آماده شده با عصاره­های گیاهی توسط اسپکتروفتومتر مرئی- فرابنفش (UV-Vis)، طیف سنجی مادون قرمز تبدیل فوریه (FTIR) و میکروسکوپ الکترونی روبشی نشر میدانی (FESEM) برای بررسی اندازه، ترکیب عنصری و شکل شناسی انجام شد. نتایج UV-Vis از FeONP سنتز شده گیاهی با نشان دادن پیک در ۲۵۶ نانومتر، سنتز نانوذرات را تایید کرد. FTIR پیک­های جذب قوی را در ۳۴۲۰، ۳۴۴۶، ۳۴۲۱ و ۳۴۴۶cm−۱  (گروه هیدروکسیل)، ۲۹۲۵ و ۲۹۲۶ cm−۱  (گروه C-H)، ۱۶۱۸، ۱۶۳۶، ۱۶۴۷، ۱۷۱۶cm−۱  (گروه C=O) و ۱۰۳۰، ۱۰۳۴، ۱۰۴۴ و ۱۰۴۸ cm−۱  (گروه C-O) شناسایی کرد. آزمایش های زیست سنجی با حشرات بالغ T.vaporariorum در قفس های برگیتیمارشده با غلظت های مختلف FeONPs انجام شد. نرم افزار نسخه SPSS ۲۱ (IBM, New York, US) با فاصله اطمینان (CI) ۹۵٪ و تجزیه و تحلیل Probit برای تعیین غلظت کشنده (LC۱۰، LC۲۵، LC۳۰ و LC۵۰) FeONPها استفاده شد. نتایج نشان داد که FeONPهای ریحان، یونجه، اکالیپتوس و دارچین به ترتیب در غلظت­های ۸۷۶/۴، ۹۳۵/۱۶، ۵۸۴/۱۰ و ۹۴۸/۱۱ mg L-۱ به طور موثر ۵۰ درصد از حشرات بالغ T.vaporariorum را از بین بردند. افزایش قابل توجهی در فعالیت LPO، GST، GPX، CAT و SOD در حشرات بالغی که در معرض غلظت­های کشنده FeONPها قرار داشتند، مشاهده شد. علاوه بر این، یافته ها نشان داد که قرار گرفتن در معرض FeONPها، باعث ایجاد استرس اکسیداتیو در حشرات بالغ T.vaporariorum شده و ممکن است طول عمر آنها را در گلخانه کاهش دهد.

نشانگر زیستی, آنتی اکسیدانهای آنزیمی, نانوسم شناسی, تنش اکسیداتیو, گونه های اکسیژن فعال