عطاء اله کریم زاده - دانشجوی دکتری اندیشه های سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس
عباس منوچهری - استاد گروه علوم سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس

؛««هانا آرنت» اندیشمند سیاسی, با طرح مقوله «فضیلت مدنی» و نقد دموکراسی لیبرال. سعی در ارائه راه حلی برای استقرار زندگی نیک در زمانه خود دارد. در «فضیلت مدنی» آرنت. انسان ها باید بتوانند آزادی و برابری خود را به عنوان شهروند و در فضای گفت وگو و تعامل به دست آورند. از سوی دیگر «آمارتیا سن» در رهیافت توسعه انسانی. با نقد نظربه مدرنیزاسیون و اقتصاد رشد. درصدد اخلاقی کردن اقتصاد در حیطه اندیشه سیاسی است. سن با مقوله «توانمندی» خود. توسعه را «به مثابه آزادی» ترسیم کرده است و توانمندی را راه کاری به سوی آزادی انسان می داند که در فضایی برابر و اخلاقی. هر فرد انسانی ضمن کارگزاری و توانایی لازم در برابر دیگران» امکان گفت وگو و مباحثه در موقعیت و فضایی دموکراتیک داشته باشد. پرسشی که در این مقاله مطرح می شود این است که نسبت «فضیلت مدنی» در اندیشه سیاسی آرنت و رویکرد «توانمندی» در توسعه انسانی آمارتیا سن با توجه به تاکیدی که بر عاملیت دارند. چگونه است. بر اساس پرسش در نظر گرفته شده. فرضیه مبنی بر این است که می توان «توانمندی» آمارتیا سن را در راستای «فضیلت مدنی» آرنت دانست که اولویت اساسی هر دو کارگزاری و عاملیت انسانی است. در این مقاله نشان داده می شود که «توانمندی» در آندیشه سن در وجه مدنی خود باعنوان فضای مفاهمه و تعامل, با «فضیلت مدنی» آرنت که همانا مسئولیت شهروندی در فضای گفتوگو و تعامل است، می تواند اشتراک معنایی و عملی داشته باشد.

هانا آرنت، فضیلت مدنی، آمارتیاسن، توسعه انسانی، توانمندی