حسن اورعی - دانش آموخته دکتری حکمت متعالیه، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران
طاهره کمالی زاده - دانشیار گروه کلام و فلسفه دین, پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. تهران. ایران
مریم صانع پور - استادیار گروه تاریخ و تمدن غرب. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. تهران.

با وجود استقبال عالمان و متفکران جهان اسلام و تالیف شروح و تفاسیر متعدد، بسیاری از کار کردهای نظام حکمت صدرایی هنوز مورد توجه کافی واقع نشده است. ابعاد سیاسی- اجتماعی حکمت متعالیه، مهم ترین زوایای مغفول مانده این مکتب است. سید محمدحسین طباطبایی. یکی از بزرگ ترین پیروان مکتب صدرایی است که با طرح نظربه اعتباریات، امتداد حکمت متعالیه در مسیر اجتماعی- سیاسی را رقم زد. این نوشتار با بررسی نظریه ادراکات اعتباری به پرداخته است. ادراکات اعتباری، واسطه های بین نیازهای انسان و افعال او جهت رفع آن نیازهاست و بر این اساس نظریه اعتباریات را می توان حلقه وصل حکمت نظری و حکمت عملی دانست. طبق این نظریه جامعه یک واقعیت تقلیل ناپذیر به افراد و منوط به تحقق یک جمع انسانی است که تاثیر و تاثر متقابل داشته تحقق این جمع تابع اصل استخدام است. اصل استخدام متقابل نیازمند تعامل و تفاهم دوطرفه و به تبع نیازمند خلق زبان و در ادامه اعتبار ساختارهای اجتماعی، عدالت، قدرت و درنهایت سیاست است. سپس نظامات اجتماعی بر اساس احکام و اوامر عقلی برخاسته از فطرت در راستای صلاح و تکامل فرد و جامعه سامان می یابد. اصالت جامعه از منظر علامه و سریان اعتباریات پیش از اجتماع در اعتباریات پسینی, تبیین دقیق تری از حرکت استکمالی عالم از کثرت به وحدت و جهت دهی آفراد به سوی کمال در بستر حکمت سیاسی- اجتماعی متعالیه و در چارچوب شریعت ارائه می دهد.

حکمت متعالیه، نظریه اعتباریات، ادراکات اعتباری، سیاست متعالیه و علامه طباطبایی