مبین محمودی - دانشجوی کارشناسی پیوسته آموزش الهیات ، دانشگاه شهید مقصودی همدان ، ایران

تعیین حاکم، اختصاص به اندیشه دینی و اسلامی ندارد، بلکه انسانها در طول تاریخ، طبق سیره حاکم بر جوامع، پیوسته به تعیین حاکم، زمامدار و... پرداخته اند و زعامت و رهبری جامعه خویش را به آنان سپرده اند. این قضیه از زندگی های بسته خصوصی آغاز شده و تحت عنوان، ولایت آباء و اجداد و اوصیا و همسر بر همسر خود و بر فرزندان، ولایت وکلا بر امور موکلان در حیطه امور وانهاده شده به آنان، تشخص یافته تا به جوامع گسترده و باز رسیده است که در آنها شیخ قبیله، مهتر قبیله و... چنین ولایتی به او سپرده شده است. بنابراین، ولایت، زعامت و حاکمیت امری قطعی، همیشگی و سیره مستمری در طول تاریخ بشر بوده است. موارد اشاره شده در جاهایی است که (خصوصا در حیطه اجتماعی) مردم به دین خاصی اعتقاد نبسته و یا آن را ناظر بر امور اجتماعی خود نمی دانسته اند؛ اما در اندیشه اسلامی و در تاریخ مسلمانان نیز این سیره وجود داشته که حاکمیت دین در جامعه مطرح شود و حاکمی که دغدغه دین دارد، بر امور اجتماعی، حاکمیت و ولایت یابد. علاوه بر حرکت کلی جوامع اسلامی به سوی حاکمیت دین، در متن تعالیم شریعت اسلامی، حکومت اسلامی به عنوان بستری فرض شده که در آن، دین اقتدار یابد و فلسفه شریعت به بار بنشیند و زمینه هدایت جامعه مهیا گردد.

قرآن؛ آموزه های اسلامی؛ رهبر؛ حکومت