مجتبی ثابت فرد - دکترای معماری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
امیررضا اردکانی - استادیار، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

در سالهای اخیر پیشرفت های قابل توجهی پیرامون موضوع هوش مصنوعی در معماری و رشته های طراحی انجام شدهاست؛ پلتفرم هایی که با گرفتن توصیف کلامی میتوانند تصویر مورد نظر را با کیفیت چشم نواز و قانع کنندهای بسازند و گزینه هایی برای آن ایجاد کنند. این پلتفرم ها با رشد و توسعه خود در آینده افق های جدیدی را در رشته های طراحی خواهند گشود. در این مقاله تلاش می شود قابلیت ها و خصوصیات این نوع پلتفرم ها بررسی شود. هوش مصنوعی در طراحی بر مبنای دو رویکرد عمده فعالیت می کند. رویکرد اول روشهای مبتنی بر قاعده است که بیش از یک دهه از کاربرد گسترده آن در میان طراحان می گذرد. رویکرد دوم که مدت کوتاهی از رواج عمومی آن میگذرد، مبتنی بر یادگیری ماشین است. برای بیان خصوصیات و قابلیت های پلتفرم های مبتنی بر این رویکرد، آن را با رویکرد اول مقایسه خواهیم کرد. مقایسه از دیدگاهی طراحانه صورت خواهد گرفت و حتی الامکان از طرح مباحث تخصصی و پیچیدگی های فنی علوم رایانه و برنامه نویسی خودداری شده است. نتایج این مقایسه که از جنبه های محصول، روند، مسائل و عملیاتی انجام شده، نشان میدهد رویکرد مبتنی بر یادگیری ماشین رویکردی محصول محور است که در مراحل ابتدایی طراحی در مسیری کل به جزء میتواند کمک کننده باشد؛ در حالی که رویکرد مبتنی بر قاعده که فرایندمحور است، در تولید گزینه های مختلف تحت یک چارچوب مشخص و همچنین تحلیل و به گزینی از میان آنها کارآمدتر خواهد بود. هنگامی که طراح با مسائل مفهومی و نمادین مواجه باشد سیستم های مبتنی بر یادگیری ماشین گزینه های بهتری تولید می کنند. اما اگر مسائل کمی و ملموس مانند انرژی، اقتصاد و عملکرد در اولویت باشند استفاده از الگوریتم های مبتنی بر قاعده مناسبتر خواهد بود. همچنین به نظر می رسد ساختن سیستم های مبتنی بر قاعده برای دفاتر معماری امکان پذیرتر است و برای رویکرد مبتنی بر یادگیری ماشین استفاده از خدمات شرکتهای بزرگ نرم افزاری به صرفه تر خواهد بود.

هوش مصنوعی، الگوریتم های مولد، یادگیری ماشین، الگوریتم های مبتنی بر قاعده، طراحی رایانشی، طراحی مولد