مونا کاوه - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی

یکی از دغدغه های فکری بشر از دیرباز اندیشه ی جامعه ی آرمانی بوده و تلاش نویسندگان و فلاسفه ی بزرگ برای خلق جهان مطلوب خود، نمایانگر این حقیقت است. یکی از مشهورترین آرمان شهرهای ادب فارسی شهر نیکان نظامی است، وی اولین کسی است که در ادبیات ما به توصیف آرمان شهر می پردازد. نظامی در کتاب اسکندرنامه به شهری اشاره می کند که اسکندر در سفرهای خود به آنجا می رسد و با توصیف ویژگی های آن شهر به خلق جهان مطلوب خود می پردازد. سعدی نیز در بوستان با توصیف جزییات جامعه ی آرمانی خود را به تصویر می کشد. و بوستان دنیایی است که زشتی و بدی در آن بی رنگ و بی رونق است و آنچه درخشندگی دارد نیکی و زیبایی است. ما با بررسی این دو شهر آرمانی، تفاوت نگرش اندیشه های سعدی و نظامی و همچنین وجوه شباهت و افتراق این دو مدینه را بیان می کنیم. و نشان می دهیم که اگرچه این دو مدینه تفاوت هایی با هم دارند اما اصول و مبانی آرمانی آن ها بسیار به هم نزدیک بوده و اشتراکشان به مراتب بیش از افتراقشان می باشد. و احتمالا سعدی در خلق بوستان به شهر نیکان نظامی نظر داشته و در توصیف جامعه ی آرمانی اش تا حدی از نظامی موفق تر بوده است.

آرمان شهر، سعدی، بوستان، نظامی، شهر نیکان، افتراقات، اشتراکات