رامین جهانگیرفرد - Department of Comparative Anatomy and Embryology, Faculty of Veterinary Medicine, Urmia University, Urmia, Iran
غلامرضا نجفی - Department of Veterinary Anatomical Sciences, Faculty of Veterinary Medicine, Urmia University, Urmia, Iran
علی شالیزار جلالی - Department of Comparative Histology, Faculty of Veterinary Medicine, Urmia University, Urmia, Iran
عباس احمدی - Department of Veterinary Anatomical Sciences, Faculty of Veterinary Medicine, Urmia University, Urmia, Iran
الهام زاده هاشم - Department of Toxicology, Faculty of Veterinary Medicine, Urmia University, Urmia, Iran

زمینه و اهداف: اتفون یکی از مهم ترین سموم ارگانوفسفره است که بر روی دستگاه تولیدمثل اثر سوء داشته و اختلالاتی را در رابطه باکیفیت مایع منی و کاهش قدرت باروری ایجاد می­کند. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر اتفون بر پارامترهای اسپرمی، خصوصیات و توان باروری آزمایشگاهی در موش سوری است. مواد و روش ­ها: در این مطالعه تجربی، ۹۰ موش نر بالغ به ۶ گروه کنترل و آزمایشی تقسیم بندی شدند. گروه­های آزمایشی اتفون را با دوزهای پایین، متوسط و بالا و همچنین گروه کنترل مثبت داروی نئوستیگمین بروماید (۱/۰ میلی گرم بر کیلوگرم) دریافت کردند. پس از تیمار، حیوانات به روش جابجایی مهره­های گردنی آسان کشی شدند و نمونه­های اسپرم از دم اپیدیدیم برای ارزیابی پارامترهای اسپرمی و لقاح داخل آزمایشگاهی جمع­آوری شدند. سطح ۰۵/۰p< معنی­دار در نظر گرفته شد. نتایج: کاهش در تحرک و قدرت زنده مانی اسپرم بین گروه­های آزمایشی نسبت به گروه کنترل دیده شد. بر این اساس اتفون می­تواند آسیب به DNA و عدم بلوغ هسته­ای را به میزان قابل توجهی افزایش ­دهد. نتایج لقاح داخل آزمایشگاهی نشان داد اتفون به طور قابل ملاحظه ای باعث کاهش کیفیت جنین و مراحل رشد جنینی در مقایسه با گروه کنترل شد. همچنین درصد جنین­های متوقف شده در گروه­های آزمایشی نسبت به گروه کنترل به طور معنی­داری افزایش یافت (۰۵/۰p<). نتیجه­ گیری: نتایج حاضر نشان داد که استرس اکسیداتیو ناشی از اتفون باعث آسیب به DNA اسپرم می­شود و به دنبال آن کیفیت اسپرم و توان باروری آزمایشگاهی را در حالت وابسته به دوز کاهش می­دهد.

Ethephon, IVF, Embryonic development, Sperm, Mouse, اتفون, لقاح داخل آزمایشگاهی, رشد جنینی, اسپرم, موش