عباس اسماعیلی ساری
اسماعیل عبداله زاده
شریف جورابیان شوشتری
سید محمود قاسمپوری

زمینه و هدف: متیل جیوه اثرات زیان باری بر روی سیستم تولیدمثل، تنفس و عصبی انسان دارد. یکی از راه های عمده در معرض قرارگیری انسان در برابر متیل جیوه، مصرف ماهی و غذاهای دریایی است. این مقاله سعی دارد مطالعاتی را که در طی ۶ سال اخیر بر روی سطح جیوه در ۲۱ گونه از ماهیان خلیج فارس، دریای خزر و تالاب انزلی صورت پذیرفته، پوشش دهد و ضمن بیان سطح جیوه، پیشنهاداتی را در مورد تعداد وعده های مجاز مصرف ماهی در هر ماه به تفکیک گونه ارائه نماید. مواد و روش ها: نمونه های ماهی به آزمایشگاه منتقل شده و تا فرا رسیدن زمان کالبد شکافی در فریزر oC ۲۰- نگهداری شدند. سپس بافت عضله آن ها جدا و خشک گردید. نمونه های خشک شده به شکل پودر همگن در آمده و میزان غلظت جیوه توسط دستگاه پیشرفته آنالیز جیوه مدل ۲۵۴ تعیین شد.نتایج: به طور کلی آلودگی جیوه در ماهیان تالاب انزلی بیشتر از ماهیان صید شده از دریای خزر بود. همچنین در بین تمامی ماهیان مورد مطالعه کفشک ماهی صید شده از خلیج فارس با ۶۱/۵ میلی گرم بر کیلوگرم بیشترین میزان جیوه را به خود اختصاص می داد که محدودیت شدید مصرف برای خانم های باردار و گروه های حساس ایجاد می کرد. بحث: با توجه به محاسبات صورت گرفته حدود ۵۰% ماهیان که اکثرا از ماهیان با زنجیره غذایی کوتاه هستند را به راحتی می توان در طول سال مصرف نمود. اما در مورد کفشک ماهی (Euryglossa orientalis) و کوسه ماهی (Carcharhinus dussumieri) صید شده از خلیج فارس بایستی ملاحظات ویژه ای در مصرف لحاظ گردد. از سوی دیگر در مورد میزان مصرف زیاد ماهی در جامعه صیادی بایستی برنامه ریزی دقیقی صورت گیرد.

Methylmercury, fish consumption limit, the Caspian Sea, the Persian Gulf, متیل جیوه، حد مجاز مصرف ماهی، دریای خزر، خلیج فارس