سمیه رضایی - Department of Biology, Jahrom branch, Islamic Azad University, Jahrom, Iran
فرنگیس قاسمی - Department of Biology, Jahrom branch, Islamic Azad University, Jahrom, Iran

زمینه و هدف: با توجه به اثرات نامطلوب مصرف بعضی مواد غذایی در دوران بارداری، در این تحقیق، اثر مصرف عصاره آبی میوه زرشک (Berberis vulgaris ) بر تکوین کبد و کلیه بررسی گردید. مواد و روش ها: ۵۶ سر موش صحرایی ماده (۲۰±۱۸۸ گرم( و ۸ موش نر )۲۰±۱۸۸ گرم( انتخاب و لقاح داده شد. موش های باردار در گروه های کنترل (بدون تیمار)، شاهد (دریافت کننده سرم فیزیولوژی) و ۲ گروه تیمار (دریافت کننده ۲/۰ سی­سی از عصاره آبی زرشک با دوز mg/kg/bw ۲۰ و ۵۰ به صورت تزریق درون صفاقی) تقسیم و تیمار روزانه از روز ۶ تا ۱۰ بارداری انجام شد. موش ها در روز ۱۴ و ۲۰ بارداری تشریح شدند. کلیه و کبد جنین ها جدا و پس از تثبیت در فرمالین ۱۰% و پاساژ بافتی، از آن ها مقاطع ۵ میکرونی تهیه و اسلایدهای حاصل، رنگ آمیزی گردید. جنین ها مرفومتری شده و تغییرات بافتی در میکروگراف ها مطالعه شد. داده ها با ANOVA و آزمون کای اسکور تحلیل شدند. نتایج: اندازه قد در جنین تیمارهای ۲۰ روزه کاهش و وزن افزایش معنی دار (۰۱/۰>p) نشان دادند. بافت کبد جنین تیمارهای ۲۰ روزه، پرخونی سنوزوییدها، تخریب اندوتلیوم عروق و کاهش تعداد و واکوئله شدن هپاتوسیت ها را نشان دادند. تغییرات جزئی در بافت کلیه جنین تیمارهای ۲۰ روزه مثل تخریب اپیتلیوم مجاری مشاهده گردید. نتیجه گیری: بنا به نتایج حاصل، زرشک به صورت وابسته به دوز و سن جنین، بر بافت کبد جنین و تا حدودی بر کلیه آثار منفی دارد. لذا مصرف کمتر آن در دوران بارداری توصیه می شود.

Embryo, barberry, hepatocyte, urinary tract, جنین, زرشک, هپاتوسیت, مجاری ادراری