مریم شیرمحمدی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، اراک، ایران
عزت اله صداقت فر - استادیار، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، اراک، ایران
رضا حجازی - استادیار، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، اراک، ایران
هادی رهاننده - استادیار، گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، رشت، ایران

فلفل دلمه­ای با نام علمی  Capsicum annuum L.از خانواده Solanaceae است. در بین بیماری های فلفل، پوسیدگی ریشه ناشی از قارچ Rhizoctonia solani اهمیت اقتصادی زیادی دارد. روش رایج کنترل این بیماری، استفاده از قارچ­کش­های شیمیایی است. در این مطالعه، به منظور کنترل بیماری پوسیدگی رایزوکتونیایی ریشه فلفل دلمه­ای، تعدادی از عوامل زیستی تجاری بر پایه قارچ Trichoderma harzianum، قارچ مایکوریز Glomus sp.، باکتری­های Bacillus  وPseudomonas  و سه قارچ­کش شیمیایی تبوکونازول، اکسی­کلرور­مس و مانکوزب در شرایط گلخانه­ای بررسی گردید. مقایسه تیمار­ها بر مبنای میزان کنترل بیماری شامل صفات طول بافت نکروزه، بزرگترین زخم و شاخص بیماری و بر مبنای تحریک رشد گیاه شامل صفات وزن تر بوته، ارتفاع بوته، وزن خشک ریشه و وزن خشک اندام هوایی ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد تیمار­ها در تمامی صفات مورد بررسی در سطح ۱% اختلاف معنی­داری داشتند. تیمار­های شاهد منفی (فاقد بیمارگر) و قارچ­کش تبوکونازول از نظر صفات مورد بررسی بیشترین و تیمار­های پتابارور و مایکوروت و شاهد مثبت (دارای بیمارگر) کمترین تاثیر را داشتند. در میان تیمار­های زیستی بر اساس کمترین شاخص بیماری و کمترین طول زخم، به ترتیب ترکیب عوامل زیستی، پارس­باسیل، پروبیو ۹۶، آلکاگرین، تریکوران­پی و تریکو قرار گرفتند. در بررسی صفات زراعی تیمار­های زیستی، ترکیب عوامل زیستی، پارس­باسیل و پروبیو ۹۶ بالا­ترین نتایج را داشتند. در مدیریت این بیماری به غیر از روش کنترل شیمیایی (تبوکونازول)، با سطح آماری نسبتا مشابه، ترکیب پارس­باسیل (SC) حاوی باکتری Bacillus velezensis strain M۱۱-RTS و پروبیو ۹۶ حاوی باکتری Bacillus subtilis قرار گرفتند (P≤ ۰.۰۱).

فلفل, پوسیدگی ریشه, Rhizoctonia solani, Bacillus, کنترل زیستی, کنترل شیمیایی