هادی رهاننده - استادیار، گروه گیاه پزشکی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، رشت، ایران
عزت اله صداقت فر - استادیار، گروه بیماری شناسی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، اراک، ایران

قارچ عامل سرخشکیدگی Sclerotinia sclerotiorum می­باشد که اولین بار در سال ۱۹۳۲ میلادی از بلغارستان و در ایران در سال ۱۳۶۴ برای اولین­بار از توتستان ­های دیسام سیاهکل و پسیخان فومن گزارش گردید. بیماری سرخشکیدگی درخت توت با عامل S. sclerotiorum، از بیماری های مهم درخت توت در ایران و جهان می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی آزمایشگاهی تاثیر پنج عصاره گیاهی بر کنترل قارچ عامل بیماری بود. تاثیر عصاره پنج گیاه سیر، آویشن، نعناع فلفلی، چای، و چریش در سه حلال آبی، اتانولی، متانولی با روش اختلاط در محیط کشت طی سال­های ۹۹-۱۳۹۷ مورد مطالعه قرار گرفت. عصاره ­ها در سه غلظت ppm۱۰، ppm۱۰۰ و ppm۱۰۰۰ به ­صورت تلقیح در محیط کشت مورد بررسی قرار گرفتند. در عصاره آبی بیشترین مهار­کنندگی را عصاره سیر (بیش از ۸۰%) روی قارچ عامل بیماری نشان داد. در گروه اتانولی، چای و نعناع فلفلی به ترتیب با ۱۶/۵۴% و ۶۶/۶۶% بیشترین باز دارندگی را نشان دادند. در عصاره­ های متانولی و اتانولی چای و چریش به ترتیب با (۹۱/%۴۸ و ۵/۶۱%) و (۳۲/%۵۶ و ۵/۵۱%) بیشترین مهار­کنندگی را نشان دادند. با کاهش میزان غلظت عصاره­های حاصل از گیاهان در حلال­ های مختلف، قدرت بازدارندگی از رشد رویشی قارچ در سطح ظرف پتری کاهش یافت. نتایج این تحقیق نشان داد که میزان مهار­کنندگی قارچ بیماری­زای S. sclerotiorum به ­واسطه عصاره­ های گیاهی به عوامل مختلف همانند حلال، غلظت و نوع قارچ بستگی دارد.

سیر, توت, چای, نعناع فلفلی, چریش, Sclorotinia sclerotiorum