میلاد دولتیابی - دانش آموخته دکترای حرفه ای، دانشکده دامپزشکی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران
غزاله ادهمی - استادیار گروه پاتوبیولوژی دامپزشکی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران
یحیی معروفی - استادیار گروه علوم پایه دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کردستان، سنندج، ایران

لیشمانیوز یک زئونوز، تک یاخته ای و از معضلات بهداشت عمومی می باشد. استفاده از ترکیبات آنتیموان پنج ظرفیتی به عنوان داروهای شیمیایی در درمان لیشمانیازیس جلدی همراه با محدودیت ها و عوارض جانبی متعدد می باشند. امروزه عصاره های گیاهی و ترکیبات مشتق شده از آنها منابع نوید بخشی در طب گیاهان دارویی هستند. هدف از مطالعه حاضر، ارزیابی اثر عصاره روغنی (Pistacia atlantica) منطقه اورامانات در استان کردستان ایران بر روی پروماستیگوت های لیشمانیا ماژور در شرایط آزمایشگاهی بود. در این مطالعه، غلظت های ۱۰، ۱۵، ۲۵، ۵۰ درصد عصاره روغنی (Pistacia atlantica) به پلیت حاوی سویه استاندارد پروماستیگوت لیشمانیا ماژور اضافه شد. اثر بخشی غلظت های مختلف عصاره روغنی با روش رنگ سنجی ۳-(۴,۵-) MTT (dimethylthiazole-۲-yl)-۲,۵-diphenyltetrezolium bromide  و شمارش پروماستیگوت های زنده تعیین گردید. نتایج مطالعه حاضر نشان داد غلظت های مختلف عصاره روغنی اثر مهاری بر روی پروماستیگوت لیشمانیا داشته و غلظت ۵۰ درصد عصاره روغنی بیشترین تاثیر را نشان داد. نتایج مطالعه نشان داد بین تعداد پروماستیگوت های لیشمانیا ماژور در غلظت های مختلف عصاره روغنی و زمان های مختلف مورد مطالعه (۲۴، ۴۸ و ۷۲ ساعت پس از مواجهه) اختلاف معنی داری وجود دارد ((P≤۰.۰۵. نتایج مطالعه نشان داد که عصاره روغنی این گیاه در شرایط آزمایشگاهی تاثیر مطلوبی بر لیشمانیا ماژور دارد. لذا ارزیابی تاثیر عصاره روغنی گیاه بر زخم لیشمانیائی پیشنهاد میگردد.

لیشمانیا ماژور, پروماستیگوت , پسته کوهی, MTT