محمدحسن محمدی - دانشجوی دکتری حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، قزوین، ایران
جواد رضازاده - دانشیار حسابداری، گروه حسابداری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
مهدی بشکوه - استادیار حسابداری، گروه حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، قزوین، ایران

هدف: عوامل اقتصادی بخشی از رفتار مالیاتی مودیان را توضیح می دهد. هدف این پژوهش کشف عوامل روانشناختی اجتماعی موثر بر رفتار عدم تمکین مالیاتی مودیان می باشد.روش: پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و روش نظریه زمینه­ای انجام شد .ابزار پژوهش مصاحبه­ های نیمه ­ساختاریافته است. با بهره­ گیری از نظریه زمینه­ای، داده ­ها با طرح سوالات نیمه ­ساختار­یافته و مصاحبه عمیق با نه شرکت کننده­ گردآوری شد. برای داده کاوی، داده ها کد گذاری، سپس وارد نرم افزار(مکس کیودی۱-۲۰۲۱) شده و با روش تئوریک تحلیل گردید.یافته ­ها: براساس یافته ­ها، متغیرهای موثر بر رفتار عدم تمکین مالیاتی شامل: اطلاعات عمومی(دانش مالیاتی ضعیف و فرصت عدم تمکین)، ادراک از فساد، نگرش منفی، هنجارهای ذهنی منفی، کنترل رفتاری ادراک شده به عدم تمکین، تمایل به عدم تمکین، رفتار تمکین شامل ابهام در تعریف و ادراک ازسطح تمکین مالیاتی پائین.نتیجه­ گیری: براساس یافته­ های پژوهش، سطح دانش مالیاتی ضعیف می باشد. انواع ادراک از فساد: شامل ادراک از فساد عمومی، فساد کلان و فساد خرد، فساد مالیاتی کلان و خرد که سطح ادراک از آنها  به ترتیب کاهش می یابد. نگرش و هنجارهای ذهنی نسبت به تمکین مالیاتی منفی هستند. پتانسیل تاثیرادراک از فساد بر رفتار تمکین مالیاتی بالاست.دانش ­افزایی: یکی از دلایل اصلی که دولت ها در کشورهای در حال توسعه با مشکلاتی در جمع آوری مالیات مواجه می شوند، عدم تمکین مالیاتی مودیان است. دولت می تواند با آگاهی رسانی و اجرای سیاستهای ضد فساد، سطح دانش مالیاتی و اعتماد عمومی را بالا برده، نگرش و باورهای مثبت را ترویج  و سطح تمکین مودیان را ارتقاء دهد.

پژوهش کیفی, رفتار عدم تمکین مالیاتی, عوامل روانشناختی اجتماعی