محمد کوهنی - دانشجوی کارشناسی ارشد HSE دانشگاه تهران
علی اکبر حسینی - دانشجوی کارشناسی ارشد HSE دانشگاه تهران
حسن هویدی - استاد دانشگاه تهران

ازدیاد جمعیت و بالا رفتن سطح زندگی و پیشرفت تکنولوژی،مواد زاید گوناگون حاصل از فعالیت های بشر را افزایش داده است.در گذشته بعلت ناشناخته بودن تاثیر مخرب مواد زاید جامد در محیط زیست اهمیت چندانی به آن داده نمی شد.همچنین فقدان تکنولوژی،منابع مالی و پرسنل مانع مدیریت مناسب برای اینگونه مواد بود. چراکه بازیافت از مبداء65% صرفه جویی در زمینه جمع آوری زباله که85 % از کل هزینه های مدیریت مواد زاید را در بردارد خواهد داشت.بازیافت بهترین راه کار برای حل مشکلات زایدات جامد درکلان شهر ها میباشد.برای بکارگیری عملی این راه حل باید مشکلات مرتبط با بازیافت را به شکل اصولی بررسی کرد ، بازیافت قسمت اصلی و زیربنائی هر طرح جامع مدیریت زائدات است. پسماندهای خطرناک خانگی نوعاً حدود 7/0 تا 3/1 درصد پسماندهای شهری را شامل می‌شود که انواع سفیدکننده، باتریها، رنگ‌ها، آفت‌کشها، مواد شوینده و آئروسولها و ... از آن جمله‌اند. به طور کلی پسماندهای خطرناک یک یا همزمان چند ویژگی از 4 مورد سمیت، اشتعال‌زایی، خورندگی و انفجاری را دارا می‌باشند. با وجود وزن کم این پسماندها در پسماندهای شهری، لیکن به علت ویژگیهای آن و همچنین مضرات بهداشتی و زیست‌محیطی ناشی از استفاده گسترده در مناطق مسکونی، تجاری و درمانی و نیز دفع غیربهداشتی، باید از پسماندهای شهری جداسازی شوند. وجود خطرات برای نیروی انسانی شاغل در مراکز جداسازی زباله (نیروی انسانی شاغل در شهرداری)، صرف زمان و وجود خطرات بسیار جهت جداسازی آنها اززباله‌هاتوسطنیروی انسانی، عدم ‌آشنایی و توجیه شهروندان در عدم ترکیب این نوع پسماندها با زباله‌های شهری، وجود پسماندهای تیز و برنده‌ای همچون سوزن سرنگ، تیغهای ریش‌تراشی، چاقو و ... در پسماندهای خانگی کلان شهر ها که بالقوه خطرناک و بیماریزا هستند .هدف از ارائه این مقاله بررسی و ارائه راهکارهایی به منظور مدیریت و ساماندهی پسماندهای خطرناک خانگی و چگونگی بازیافت در کلان شهرها و پیشنهاد راهکارهای اجرایی میباشد . در مورد کلان شهرها نیز می‌توان با تعریف مکانیسم خاص برای جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، بی‌خطرسازی، بازیافت و دفن پسماندهای خطرناک خانگی در سیستم مدیریت پسماند بر اساس نوع پسماند به اهداف مورد نظر دست یافت؛ علاوه بر این می‌توان با اصلاح قوانین موجود در زمینه مدیریت پسماند و آموزش و فرهنگ‌سازی، این گونه پسماندها را به صورت صحیح مدیریت و ساماندهی نمود.