داود قنبری - دانشجوی دکترای گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.
نرگس اسکویی - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران.
عزیز حجاجی کهجوق - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بناب، دانشگاه آزاد اسلامی، بناب، ایران

فتوت نامه ها از اهمیت بسیاری در پژوهش های سیاسی، اجتماعی، اخلاقی، عرفانی و ادبی در موضوع فتوت و تاریخچه و تاثرات و تاثیر همه جانبه آن بر جوامع اسلامی، برخوردارند. در این پژوهش، به منظور تحلیل گفتمانی متن فتوت نامه نجم الدین زرکوب و کشف سازوکارهای میان ذهن و زبان نویسنده و بافت فرهنگی-اجتماعی متن و نیز تحلیل مولفه های اندیشگانی مستتر در آن، از تحلیل فرآیندها استفاده شده است. برای انجام این تحقیق از روش ترکیبی (توصیفی-آماری- تحلیل قیاسی) استفاده شده است و این نتایج حاصل شد: از تحلیل انواع فرآیندها در این متن دریافتیم که فراوانی فرآیندهای ذهنی (و گونه های آن) و نیز بسامد بالای فرآیندهای رابطه ای (شناسایی-وصفی) و فرآیندهای وجودی در این متن، نشانگر غلبه کنش ایضا حی و اثباتی در گفتمان مولف است که اهدافی چون تشریع نهاد فتوت، انتساب پیشینه فتوت به انبیا، وضع موازین اخلاقی برای جایگاه ها و مناسبات مختلف اهالی فتوت و وظایف هر یک را تبیین می کند. فراوانی معنادار فرآیندهای مذکور، موجب کاهش کنش های ارتباطی و تعاملی گفتمانی در متن و عاملی برای تقویت منظورهای گفتمانی تک صدایی و جنبه های ارزشی/ ایدئولوژیکی موجود در سازه های تجربی (تشریعی، مشروعیت بخشی و کنش های اثباتی و ایضاحی) متن است.

فرآیندها، فتوت نامه، نجم الدین زرکوب، زبان شناسی نقش گرا، تحلیل گفتمان