یاسر صادقی - دانشجوی دکتری، گروه حسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.
مژگان صفا - استادیار، گروه حسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

هدف: شناخت ابعاد گوناگون مسئولیت اجتماعی شرکت ها از اهمیت روزافزونی برخوردار است. بنابراین، دانستن مسائل پژوهش شده پیشین ضرورتی اجتناب ناپذیر برای مطالعات آینده می باشد. هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی محتوای مقاله های علمی منتشر شده و کسب آگاهی بیشتر پیرامون مبحث مسئولیت اجتماعی و همچنین تبیین خلاء های پژوهشی در این خصوص است.روش: در پژوهش پیش رو، از تکنیک تحلیل محتوا که روشی کیفی برای تحلیل و شناسایی ابعاد و حوزه های مطالعاتی پیشین است، طی بازه زمانی پنج ساله (۱۳۹۹-۱۳۹۵) استفاده شد و در نهایت از بین ۲.۳۷۲ مقاله علمی انتشاریافته، تعداد ۶۸ مقاله در ۱۶ نشریه اختصاصی رشته حسابداری، با کلیدواژه مسئولیت اجتماعی و مسئولیت پذیری اجتماعی جهت تجزیه و تحلیل، انتخاب شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که ۳۸ مورد از ۶۸ مقاله مورد بررسی، به بررسی اثرات اقتصادی، مبنی بر اینکه ایفاء مسئولیت اجتماعی می تواند بر عملکرد مالی شرکت ها اثرگذار باشد، پرداخته اند. این در حالی است که سهم تعداد مقاله ها در بعد اجتماعی ایفاء مسئولیت اجتماعی، اگرچه کمتر از مقاله های منتشر شده در بعد اقتصادی بوده، اما در گستردگی موضوعی با داشتن ۱۲ مقوله فرعی، دارای سهم بیشتری نسبت به بعد اقتصادی است. سهم مطالعات مسئولیت اجتماعی نسبت به کل مقاله های انتشار یافته ۲.۸۷% است. کاربرد اصلی این یافته ها در ارائه طبقه بندی شده پژوهش های قبلی بوده و برای شناساندن خلاء های مطالعاتی در زمینه مسئولیت اجتماعی شرکتی مفید است.نتیجه گیری: علی رغم تاثیرات مثبت و اثبات شده نقش مسئولیت پذیری اجتماعی شرکت ها بر بهبود عملکردهای مالی و غیرمالی سازمان ها در بسیاری از پژوهش های داخلی و خارجی، نبود استاندارد واحد برای گزارشگری مسئولیت اجتماعی از یک سو و رفتار سلیقه ای مدیران شرکت ها در گزارش فعالیت های اجتماعی و زیست محیطی از سوی دیگر سبب شده تا کمبود اطلاعات در این خصوص ایجاد شده، که در نتیجه پژوهش در زمینه مسئولیت اجتماعی را با دشواری هایی همراه ساخته است.

مسئولیت اجتماعی, مقالات علمی, نشریات علمی, تحلیل محتوا, روش کیفی, نشریات حسابداری ایران, مسئولیت اجتماعی شرکتی, جریان فکری