فرزاد دولتخواه
رامین صادقی نژاد - دانشگاه آزاد اهر
رسول عبادی - دانشگاه آزاد اهر

حکیم نامدار طوس در نامور نامه خود، ستایشگر بسیاری از خصلت ها، رفتارهای نیکو و صفات برازنده انسانیت است. در این اثر سترگ، به مجموعه ای از آداب و آئیین ها  برمی خوریم که فردوسی با هدفمندی به توصیف آنها می پر دازد. شاهنامه در کنار اینکه تصویرگر ملی  گرایی و صحنه پرداختن به افتخارات ملی و قومی، ایرانیان است؛ خالی از ارزش های جهان شمول و بشری نیز نیست. مفاهیم عام انسانی، ملی، مذهبی، فرهنگی، اجتماعی و ... در این اثر، در کنار هم آمده و به هم تنیده می شوند. در این میان، حجم قابل توجهی از شاهنامه، به پاسداشت مفاهیم عام انسانی، اختصاص یافته است. فردوسی با بیانی گیرا و شیوا، مفاهیم عام انسانی همچون؛ وطن دوستی، وفای به عهد، راست گویی و مهر و دوستی را همراه با گونه ها و مصادیقشان به نظم کشیده است. پژوهش حاضر، با روش توصیفی-تحلیلی به بازکاوی پاسداشت مفاهیم عام انسانی و گونه های آن در شاهنامه فردوسی پرداخته است. دستاورد آن مبین این نکته است که شاهنامه به عنوان سندی متقن و ارزشمند از گذشته قوم ایرانی، تجلیگاه پاسداشت و نکوداشت انواع مفاهیم اساسی و بنیادین عام انسانی است. فردوسی، گاه بصورت مستقیم و در موارد زیادی با زبانی نمادین، قهرمانان و اشخاصی را به تصویر می کشد و از پس سیمای آنها این عناصر را مورد ستایش قرار می دهد.

پاسداشت، فردوسی، شاهنامه، مفاهیم عام انسانی