محمدرضا سلحشور - دانشیار گروه علوم تشریح، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
شیوا روشنخواه - دانشیار گروه علوم تشریح، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
امیر جلالی - دانشیار گروه پرستاری، پژوهشکده سلامت، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.
امیر عبدالملکی - دانشجوی دکترای علوم تشریح، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران.

مقدمه: داروی بوسولفان جهت معالجه سرطان، به علت خواص اکسیداسیونی و تولید رادیکال­های آزاد سبب اختلال در پارامترهای باروری مردانه می­شود و برگ گیاه اسفناج آبی دارای خواص آنتی اکسیدانی است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی اثر برگ اسفناج آبی بر بهبود آسیب های دستگاه تناسلی نر ناشی از بوسولفان انجام شد. روش­کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شاهددار در سال ۱۳۹۸ بر روی ۴۸ موش صحرایی نر نژاد ویستار انجام شد. نمونه ها در ۸ گروه شامل: نرمال سالین، بوسولفان، عصاره برگ اسفناج آبی با دوزهای ۲۵۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی گرم/کیلوگرم و عصاره + بوسولفان قرار گرفتند. تیمار روزانه و طی ۲ ماه به صورت داخل صفاقی انجام شد. پارامترهای اسپرم با استفاده از تکنیک­های رنگ سنجی و توسط میکروسکوپ نوری، سطح مالون دی آلدهید بیضه توسط اسپکتروفتومتری، ظرفیت آنتی اکسیدان تام و تستوسترون با روش الایزا و ارتفاع لایه سمینی فروس از طریق میکروسکوپ نوری و نرم افزار موتیک اندازه گیری شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه ۲۰) و آزمون تکمیلی توکی انجام شد. میزان p کمتر از ۰۵/۰ معنی دار در نظر گرفته شد. یافته­ها: مقادیر پارامترهای اسپرم، هورمون تستوسترون و ظرفیت آنتی اکسیدان تام در گروه کنترل منفی نسبت به کنترل مثبت به طور معنی داری کاهش یافت (۰۱/۰>p). تیمار توسط عصاره و عصاره+ بوسولفان در تمامی دوزها، به طور معنی­داری موجب افزایش تمامی پارامترهای ذکر شده نسبت به گروه کنترل منفی شد (۰۱/۰>p). در پارامترهای بررسی شده در گروه­ عصاره به تنهایی، تغییر معنی داری نسبت به گروه کنترل مثبت مشاهده نشد (۰۵/۰

اسفناج آبی, باروری, بوسولفان, کارآزمایی بالینی