اسماعیل زارعمند - زبان و ادبیات فارسی
علی رمضانی - دانشگاه آزاد اهر
رسول عبادی - دانشگاه آزاد اسلامی اهر

نورالد ین (یا فخرالد ین) حمزه پسر علی ملک اسفراینی آذری طوسی معروف به شیخ آذری از جمله نویسند گان مشهور عصر خویش است که نقش تاثیرگذاری د ر د وره های بعد  از خود  د اشته است. او با آثار ناب خود  توانسته د ر د ل و جان اهل فن و خوانند گان ماند گار شود . جواهرالاسرار یکی از مهمترین اثر شیخ آذری، از جمله کتب چند  د انشی قرن نهم می باشد  که د ر چهار باب نگاشته شد ه و د ر آن به موضوعات مختلفی از قبیل، حروف مقطعات، اسرار احاد یث، اسرار کلام مشایخ و شطحیات و شرح اشعار شعرا پرد اخته است. د ر این مقاله به نظرات و د ید گاه شیخ آذری د ر مورد  شطح و شطحیات معروف عرفا توجه شد ه است. شطح د ر یک ساختار منظم زبانی عرضه می شود  به همین د لیل ارزش والایی می یابد . چون د ر شطح امری متناقض با ظاهر شرع بیان می شود ، بیشتر مورد  توجه و گویند گان آن بیشتر مورد  انتقاد  قرار گرفته اند . د ر این پژوهش بعد  از مقد مه، به بیان شرح حال، معرفی کتاب جواهرالاسرار، تفسیر و تحلیل شطح و شطحیات معروف عرفا که د ر کتاب جواهرالاسرار از باب سوم که هنوز تصحیح نشد ه است، پرد اخته شد ه و ابهام زد ایی از سخنان شطح مورد  بررسی قرار گرفته تا ابهامی برای مخاطبان این گونه سخن باقی نماند .

شیخ آذری، جواهرالاسرار، شطح، شطحیات، عرفان