مریم محمدزاده - دانشگاه آزاد اهر

یکی از معجزات علمی و عملی پیامبر اکرم (ص) که به تصریح قرآن در سایه عبودیت آن حضرت رخ داده، معراج ایشان است که در احادیث شیعه و سنی به صورت متواتر آمده است؛ لیکن درباره جزئیات آن مانند زمان، مکان، چگونگی و جسمانی و روحانی بودن و سایر جزئیات آن، اختلاف نظرهایی وجود دارد که در شعر فارسی نیز انعکاس پیدا کرده است؛ از این رو، پژوهش حاضر، با هدف مطالعه و سنجش دیدگاه سخنوران در این زمینه، به روش توصیفی- تحلیلی، به بررسی معراج حضرت محمد(ص) در نعتیات نبوی مثنوی های شعر فارسی از سنایی تا شیخ محمود شبستری پرداخته است. یافته ها نشان می دهد که نظامی و عطار در تمام ابعاد معراج از قبیل کیفیت، مکان، زمان، وسیله، همسفران و رهاوردهای معراج سخن گفته اند؛ لیکن بقیه سخنوران به برخی از این ابعاد پرداخته اند. توجه به رهاوردهای معراج، بیشترین بسامد و فراوانی را دارد و تمامی شعرای مورد بحث به آن توجه کرده اند. عطار در مثنوی های خود، هفت رهاورد و نظامی، شش رهاورد برای معراج برشمرده اند.

حضرت محمد (ص)، شعر فارسی، معراج، نعت