نرگس حجتی - کارشناس ارشد روانشناسی(آموزش کودکان استثنایی) دانشگاه شیراز
جلیل عسکری - کارشناس ارشد روانشناسی(آموزش کودکان استثنایی) دانشگاه شیراز
زهرا عسکری - کارشناس ارشد علوم تربیتی دانشگاه شیراز

خودمختاری از ویژگیهای مهم رشدی است که نوجوانان را برای انتقال به بزرگسالی و عملکرد روانی اجتماعی سالم آماده می کند. و به عنوان یک عامل اولیه و ضروری با توانمندسازی فرد در تصمیمگیریها و انتخابها بدون تاثیر یا دخالت عوامل بیرونی موجباترشد سازگاری روانی و اجتماعی را فراهم میکند. هدف از پژوهش حاضر بررسی و مقایسه ابعاد مهارت خودمختاری در بین دانشآموزان با اختلال شنوایی و بدون اختلال مقطع راهنمایی میباشد. در راستای هدف فوق، تعداد۱۲۰ نفر دانش آموز (دختر-پسر)مقطع راهنمایی از گروه های با اختلال شنوایی به کمک روش نمونه گیری تصادفی ساده و در گروه بدون اختلال بصورت تصادفیخوشه ای انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. برای ارزیابی مهارت خودمختاری این افراد از پرسشنامه خودمختاری نوجوانان((AAQ، نوم و همکاران (۲۰۰۱) استفاده گردید. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون تحلیل واریانس دوطرفه و آزمون تحلیل واریانس طرح های تکراری استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که افراد بدون اختلال در خودمختاری و بعدهای سه گانه آن ( نگرشی، هیجانی و عملکردی) نسبت به افراد دارای اختلال شنوایی دارای توانمندی بالاتری هستند. نتایج دیگر نشان داد که پسران در مقایسه با دختران در خودمختاری و بعدهای خودمختاری نگرشی و عملکردی نمره بالاتری را کسب کردند، و تعامل بین گروه و جنسیت بر خودمختاری عملکردی معنی دار بود به نحوی که پسران بدون اختلال از خودمختاری عملکردی بالاتری برخوردار بودند. مقایسه دانش آموزان در ابعاد سه گانه به وسیله نتایج تحلیل واریانس طرح های تکراری نشان داد که دانش آموزان عادی در بعد خودمختاری هیجانی بالاترین نمره را کسب نمودند. نتایج تحلیل در گروه های افراد دارای اختلالشنوایی تفاوتی را بین ابعاد خودمختاری در این افراد نشان نداد.

خودمختاری، اختلال شنوایی، دانش آموزان مقطع راهنمایی، جنسیت