محمود امیدی - دانش آموخته دکتری فلسفه تعلیم و تربیت و مدرس دانشگاه
ابراهیم فرمانی شجاعت - دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی دانشگاه تهران
فرزانه فرهادی - کارشناش ارشد فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم
جواد قهرمانی منامن - کارشناسی آموزش امور تربیتی دانشگاه فرهنگیان قم

پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی آرای تربیتی آیت الله حسنزاده آملی و شهید مطهری با ژان ژاک روسو انجام شد. پژوهش در دو بخش کلی انجام شد و متناسب با بخش اول که شناسایی آراء تربیتی اندیشمندان ذیل اهداف، اصول و روش های تربیتی بود از روش تحلیل قیاسی و استقرایی استفاده گردید، در بخش دوم هم کهمختص به تطبیق داده ها بود از روش مقایسه ای به همراه ذهنیت و عقلانیت محقق بهره گرفته شد. جامعهپژوهشی شامل کلیه کتب شهید مطهری، آیت الله حسن زاده آملی و روسو بود که از میان آن ها کتب تربیتی به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان داد اهداف تربیتی شهید مطهری شامل رشد همه ارزشهای انسانی در حد اعلی و به طور هماهنگ در او، تعادل و توازن، جامع الاضداد بودن، پرورش حس خداجویی فطری، پرورش قوه تفکر و تعقل است. همچنین اهداف تربیتی آیت الله حسنزاده آملی را میتوان در مواردی مانند تجلیه، تخلیه، تحلیه، شهود در خدا معرفی کرد. مواردی مانند انطباق با طبیعت، نیل به انسانیت، آمادگی برای زندگی، تندرستی و سلامت، عدالت و تساوی نیز به عنوان اهداف تربیتی روسو شناسایی شدند. بهلحاظ اصول تربیتی شهید مطهری مواردی مانند هماهنگی با فطرت، اعتدال، جامعیت، هدایت خواهی، حکمت-جویی، آیت الله حسنزاده مورادی مانند رعایت تفاوتهای فردی، تعاون و همکاری، مسئولیت پذیری، رعایت احترام و قدرشناسی، پرورش قوای عقلانی و روسو مواردی همچون طبیعی و نیک بودن انسان، محبت، شناخت متربی، آزادی، فعالیت را مد نظر قرار دادهاند. در زمینه روشهای تربیتی از دیدگاه شهید مطهری تفکر در امور،نقد سخن، آخر بینی، رعایت حالت روح، تبشیر و انذار، از دیدگاه آیت الله حسنزاده آملی محاسبه نفس، تکرار،توجه به مسائل عینی، از دیدگاه روسو تربیت منفی، پیروی از طبیعت، مکاشفه ای، الگویی، تشویق و ایجاد انگیزه احصاء شدند. نتیجه گیری کلی این میشود که علیرغم برخی اشتراکات بین آراء تربیتی شهید مطهری و آیت الله حسنزاده تفاوتهای چشمگیری در مقارنه آراء روسو مشهود است.

آراء تربیتی، تطبیق، علامه حسنزاده، شهید مطهری، روسو.