زهرا صالح زاده - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی تهران
حامد سیف - دانشجوی دکتری علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی تهران

پیشرفت های فناوری های نوین توانسته است سرعت و دقت بسیاری از امور را به ویژه در عرصه ارتباطات ، بهبود بخشد و زمینه رشد و پیشرفت های علمی ، صنعتی ، فرهنگی و اجتماعی زیادی را فراهم آورد؛ اما با این وجود، مسائل و پرسش های گوناگونی را در این وادی مطرح ساخته است که بررسی آنها از منظر اصول تربیتی و اخلاق ، موجب شکل گیری شاخه ای میان رشته ای از اخلاق و فناوری اطلاعات به نام « اخلاق فناوری اطلاعات و ارتباطات » شده است که زیر مجموعه اخلاق کاربردی در فضای مجازی تعریف می شود و عمدتا نگاهی پرسش گرانه به فضای مجازی دارد و به بررسی چالش ها و مشکلات ایجاد شده از سوی فضای مجازی، از منظر اخلاقی می پردازد. عدم توجه به این مسئله، موجب ایجاد رفتارهای نابهنجار در فضای مجازی می شود. فلذا توجه به این چالش ها از سوی پژوهشگران و سیاست گذاران لزوم انجام پژوهش را در این حوزه آشکار میکند. بر این اساس در پژوهش پیش رو برآنیم تا با بررسی مهم ترین چالش های ایجاد شده از سوی فناوری های نوین و شبکه های مجازی، به نقش و کارکرد اخلاق فناوری در حل این چالش ها بپردازیم. مساله ای که در تحقیقات پیشین کمتر مورد توجه قرار گرفته است چرا که اکثر مطالعات در این حیطه متمرکز بر مسائل حقوقی و تنظیم گیری بوده و کمتر از دیدگاه اخلاقی به این چالش ها پرداخته اند. جهت نیل به هدف پژوهش از روش تحقیق کیفی بهره گرفته شده است و منابع کتابخانه ای و مراجعه به اسناد، ابزار تحلیل و تبیین بوده اند. براساس یافته ها می توان اخلاق و فناوری را دو بال تکامل محسوب نمود. در کل، جلوگیری و کاهش جنبه های منفی فناوری های نوین از سه طریق فناوری، قانون و اخلاق امکان پذیر است که در این بین روش اخلاقی روشی عادی محسوب میشود که به تدریج میتواند در فرهنگ و ارزشهای افراد رسوخ کرده و موجب کاهش اثرات منفی گردد. با رشد فناوری های نوین ، بایستی اخلاق هم توسعه یابد.

اخلاق اطلاعات، فضای مجازی، اخلاق کاربردی، چالش های فضای مجازی