زهرا زمانی - کارشناسی ارشد علم سنجی، گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران.
علیرضا نوروزی - دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران
علی اکبر صبوری - استاد، مرکز تحقیقات بیوشیمی و بیوفیزیک، دانشگاه تهران، تهران، ایران

هدف اصلی پژوهش حاضر، مطالعه عملکرد پژ وهشی پژوهشگران مورد حمایت صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور در پایگاه های استنادی اسکوپوس و وب آو ساینس از آغاز کار این صندوق تاکنون است. پژوهش حاضر با روش توصیفی و با رویکرد علمسنجی انجام شده است. برای پردازش داده های این پژوهش از نرمافزار های هیستسایت، ووس ویور و امکانات نرم افزار اکسل استفاده شد و داده ها مورد تحلیل قرار گرفت. جامعه پژوهش را انتشارات علمی نمایه شده پژوهشگران مورد حمایت صندوق در پایگاه اسکوپوس به تعداد ۱۰۳۹۷ مدرک در تاریخ ۱۴ ژوئن ۲۰۲۱ و در پایگاه وب آو ساینس به تعداد ۱۱۵۳۰ مدرک در تاریخ ۱۱ می ۲۰۲۱ تشکیل می دهد. یافته های پژوهش نشان داد که انتشارات علمی منتج از پژوهش های مورد حمایت در صندوق روند افزایشی داشته و قالب عمده انتشارات علمی، مقاله پژوهشی، مقاله مروری، مقاله دادرسی، و فصل کتاب بوده است. در میان نویسندگان پر تولید و پراستناد، مسعود صلواتی با تعداد ۳۲۵ مدرک در پایگاه اسکوپوس و عباس شفیعی با تعداد ۱۹۹ مدرک در پایگاه وب آو ساینس بوده اند. بررسی شاخص چارک مجله های منتشرکننده مقاله ها نشان داد که ۳۲/۳۶ درصد از مقاله ها در نشریات چارک اول و دوم منتشر شده اند که کیفیت علمی مقاله ها را نشان می دهد. بر اساس اطلاعات پایگاه استنادی وب آو ساینس بیشترین وابستگی شغلی پژوهشگران مورد حمایت صندوق از دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه صنعتی شریف بوده اند. در پایگاه اسکوپوس نیز بیشترین وابستگی شغلی و همکاری با صندوق در سطح ملی از آن دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه آزاد اسلامی بوده است. پژوهشگران مورد حمایت صندوق در سطح بینالمللی در پایگاه استنادی وب آو ساینس بیشترین وابستگی سازمانی و شغلی را از کشورهای آمریکا، آلمان و کانادا داشته اند. پژوهشگران مورد حمایت صندوق در سطح بینالمللی در پایگاه اسکوپوس نیز بیشترین وابستگی سازمانی را از کشورهای آمریکا، آلمان و کانادا داشته اند. پژوهش حاضر نشان داد که تعداد محدودی از پژوهشگران و دانشگاه ها بیشترین حمایت ها را از طرف صندوق را دریافت نموده اند و بیشترین مقاله های علمی را منتشر کرده اند. بنابراین، پیشنهاد می شود صندوق یک سری تشویقی های متفاوت تر برای پژوهشگران مناطق دورافتاده با امکانات کم داشته باشد تا آنها هم بتوانند با حمایت صندوق، ایده های ناب خود را اجراء کنند. همچنین طبق یافته های پژوهش، موضوعاتی مثل شیمی، و فیزیک بیشتر مورد توجه صندوق بوده اند؛ و کمتر به حوزه های مهندسی، فنی، علوم انسانی، و علوم اجتماعی توجه شده است. از این رو، لازم است صندوق تدابیری برای موضوعاتی که کمتر از سایرین مورد حمایت قرار گرفته اند، بیندیشد.

صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران, علم سنجی, انتشارات علمی, تحلیل استنادی, پایگاه وب آو ساینس, پایگاه اسکوپوس