عارف ریاحی - کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه تهران
علیرضا نوروزی - دکترای کتابداری و اطلاع رسانی و مدرس دانشگاه

در سالهای اخیر مطالعات فراوانی توسط پژوهشگران و سیاستگذاران علمی کشورها در رابطه با همکاریهای علمی پژوهشی صورت گرفته و اهمیت و مزایای این همکاریها و همچنین جنبههای گوناگون آن به شدت مورد توجه قرار گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی میزان همکاریهای علمی کشورهای حوزه خلیج فارس با کشورهای اسکاندیناوی در پایگاه اطلاعاتی اسکاپوس طی سالهای ۱۹۸۹-۲۰۰۹، است. پژوهش حاضر، پژوهشی پیمایشی- توصیفی است و از روش علمسنجی برای انجام این پژوهش استفاده شده است. در پژوهش حاضر، وضعیت تولید علم ۸ کشور حوزه خلیج فارس و ۵ کشور اسکاندیناوی و مشارکت علمی آنها در تولید مقاله و پروانههای ثبت اختراع مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفته است. یافتهها نشان میدهد که در سالهای اخیر همکاریهای علمی کشورهای دو منطقه در تولید مدارک علمی مشترک روند رو به رشدی را طی کرده و از سال ۲۰۰۴، به بعد رشد سالانه ۳۱ درصدی را داشته است، اما به طور کلی همکاریهای علمی مشترک میان آنها در مقایسه با همکاری علمی بینالمللیشان، درصد بسیار ناچیزی را به خود اختصاص داده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که در میان پژوهشگران حوزههای مختلف علوم، پژوهشگران حوزه پزشکی فعالترین و در میان کشورهای پرکار دو منطقه، ایران از حوزه خلیج فارس و سوئد از منطقه اسکاندیناوی فعالترین کشورها به شمار میآیند. در میان سازمانهای پرکار نیز، دانشگاه کارولینسکای سوئد، دانشگاه پزشکی کارولینسکا، دانشگاه کویت و دانشگاه علوم پزشکی تهران از اصلیترین مراکز و موسسه های آموزشی و پژوهشی در تولید مقالههای علمی مشترک به حساب میآیند. نتایج این پژوهش همچنین نشان میدهد که در هر دو منطقه، همبستگی بسیار بالایی میان میزان تولیدات علمی هر کشور و میزان همکاریهای علمی آن کشور وجود دارد.

همکاری علمی, علم سنجی, کشورهای حوزه خلیج فارس, کشورهای اسکاندیناوی, پایگاه اطلاعاتی اسکاپوس