ابوالفضل عباسی دره بیدی - گروه اقتصاد نظری، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران ، ایران
علی نصیری اقدم - گروه برنامه ریزی و توسعه اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
علی عرب مازار یزدی - گروه برنامه ریزی و توسعه اقتصادی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

صندوق تامین اجتماعی به عنوان بزرگ ترین صندوق بازنشستگی ایران، حدودا نیمی از جمعیت کشور را تحت پوشش دارد و وضعیت جمعیتی و مالی آن، اهمیت فراوانی از نظر اجتماعی، سیاسی و اقتصادی دارد. در این مقاله سعی شده است ساختار جمعیتی و تراز مالی این صندوق طی ۱۰۰ ساله آینده (از سال ۱۳۹۹ تا سال ۱۴۹۸) مورد بررسی قرار گیرد و ابعاد آن تبیین گردد. برای این منظور یک نمونه یک درصدی از بیمه شدگان و مستمری بگیران صندوق تامین اجتماعی انتخاب شده و با استفاده از یک مدل شبیه سازی خرد پویا، ساختار جمعیتی و مالی آن پیش بینی شده است. نتایج نشان می دهد که در فاصله سال های ۱۳۹۹ تا ۱۴۲۳ جمعیت مستمری بگیران صندوق با سرعت بالایی افزایش خواهد یافت؛ به طوری که تعداد بازنشستگان جدید سالانه از حدود ۱۴۵ هزار نفر در سال ۱۳۹۹ به بالای ۶۰۵ هزار نفر در سال ۱۴۲۳ می رسد. همچنین در سال ۱۴۴۳ کل جمعیت مستمری بگیران با عبور از ۱۸ میلیون پرونده از جمعیت بیمه پردازان فزونی می گیرد و در نتیجه نسبت پیشتیبانی صندوق به عددی پایین تر از ۱ می رسد. از طرف دیگر نسبت منابع نقدی به مصارف از حدود ۸۲ درصد در سال ۱۳۹۹ به حدود ۲۸ درصد در سال ۱۴۲۳ خواهد رسید و بر این اساس نرخ حق بیمه لازم برای برابری منابع و مصارف صندوق از حدود ۲۰ درصد در سال ۱۳۹۹ به حدود ۶۵ درصد در سال ۱۴۲۳ افزایش می یابد. عبور از این بحران مستلزم اتخاذ انواع اصلاحات پارامتریک و ساختاری و افزایش بیمه پردازان با تمرکز بر دوره اثرگذاری دو دهه آتی می باشد.

بحران بازنشستگی, شبیه سازی خرد, سازمان تامین اجتماعی