شبنم بشارتی - زبانشناسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. تاکستان. ایران.
مرجان طاهری اسکویی - استادیار گروه زبان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی ، ،واحد تاکستان
هوشنگ دادگر - گروه گفتاردرمانی، دانشکده توانبخشی، دانشگاه علوم پزشکی تهران. تهران.
نازنین امیرارجمندی - زبانشناسی. علوم انسانی. تاکستان. ایران.

کودکان اتیسم در تعاملات اجتماعی و در تولید و درک ساختارهای زبانی مشکل دارند. هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی داستان های اجتماعی بر برخی ویژگی های نحوی گفتار کودکان مبتلا به اتیسم بود. این پژوهش مداخله ای-نیمه تجربی تک گروهی و طرح آن به صورت پیش آزمون و پس آزمون بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان با اختلال طیف اتیسم در مرکز اتیسم سینا در سال تحصیلی ۱۳۹۸ در شهر قزوین بود که از بین آن ها ۱۰ دختر و پسر ۷ تا ۱۵ساله دارای اتیسم سطح ۱(نیازمند حمایت) به عنوان نمونه آماری و به صورت نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. اساس کار پژوهش براون (۱۹۷۳) و با نظر بر تک و نایگلس (۲۰۱۴) بود. در پیش آزمون ۵۰ نمونه زبانی از گفتار توصیفی و گفتار خودانگیخته هر کودک از طریق داستان های زنجیره ای کودکان استثنایی (مریم دریانورد، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹) و کارت های مصور که شامل مقوله های نحوی بود در طی۱ ساعت گرفته شد. در پس آزمون نیز همین روش انجام شد. داستان های اجتماعی بر اساس گری (۱۹۹۳) طراحی و تنظیم شد. این کودکان برنامه مداخله ای را طی ۱۰ جلسه انفرادی ۳۰ الی ۴۵ دقیقه ای دریافت کردند. این مطالعه در طی ۳ ماه انجام شد. مشکلات نحوی در گفتار این کودکان پس از ثبت گفتار توصیفی و گفتار خودانگیخته مورد بررسی قرار گرفت. داده های جمع آوری شده در این مطالعه بر اساس آزمون ویلکاکسون در نرم افزار SPSS نسخه ۲۲ تحلیل شد. نتایج تحلیل ویلکاکسون نشان داد که داستان خوانی سبب بهبود برخی مهارت های نحوی گفتار کودکان اتیسم شد (۰۵/۰ ˂p). برمبنای نتایج مطالعه، روایت داستان های اجتماعی برخی مشکلات نحوی گفتار کودکان اتیسم از جمله کاربرد افعال ربط، مرکب، لازم، متعدی، کمکی، منفی، حال ساده و استمراری و گذشته ساده را بهبود می بخشد.

اختلال طیف اتیسم, داستان های اجتماعی, ویژگی های نحوی گفتار, کودکان استثنایی, گفتار خودانگیخته