پریا باقری - دانشجوی کارشناسی ارشد، رگوه حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، اردبیل، ایران

هدف از این تحقیق بررسی عوامل رافع مسئولیت مدنی در تصادفات رانندگی در نظام حقوقی ایران می باشد روش تحقیق به صورت توصیفی و تحلیلی و نتایج تحقیق حاکی از آن است که علل رافع مسئولیت، شرایطی است که در آن شرایط، وارد کننده زیان، مسئول جبران خسارت نیست. براساس اضطرار راننده ایکه رفتار او قابل قیاس با راننده ای متعارف را داشته و در مقام فرار از تصادف طریق صحیحی را انتخاب نموده لکن هیچگونه امکانی برای تداوم حرکت بدون برخورد با شیء را نداشته باشد اگر برای جلوگیری از ضرری بیشتر اقدام به ایجاد ضرری بخود بنماید هیچگونه مسئولیتی نخواهد داشت و می تواند ضرر و زیان وارده بر خود را نیز عامل ایجاد شرایط موجده بخواهد. در تحذیر شرایط محیطی و وضعیت شغلی یا انجام ماموریت زیاندیده باید مورد توجه قرار گیرد. به عنوان مثال به موجب تبصره ۳ ماده ۴ قانون ایمنی راه ها و راه آهن مامورین سازمان های دولتی و انتظامی و یا افرادی که به سبب ضرورت جهت انجام ماموریت و ارائه خدمت در سطح یا حاشیه بزرگراه ها به صورت پیاده تردد می نمایند با رعایت ضوابط ایمنی در صورت بروز حادثه از شمول ماده ۴ مستثنی می باشند و مسئولیت راننده مقصر وسیله نقلیه مجاز که منجر به تصادف شده است، به قوت خود باقی است. در قوه قاهره فرض بر این است که بطور مثال قوه قاهره مثل زلزله، سیل و یا طوفان مانعی را در مسیر تردد وسیله نقلیه قرارداده و علت واقع شدن مانع تذکور قصور مسئولین ذیربط باشد، مثلا سنگی که از کوه در اثر لرزش زمین جدا شده باشد ولی جدا شدن آن بطور قطع در اثر کمترین لرزش زمین قابل پیش بینی بوده و یا سدی بعلت استحکام مبانی آن خراب شده سیل حاصل از آن موجب پرتاب وسیله نقایه در حال تردد در مسیر جاده، عبور جریان سیل خساراتی به بار آورد.

مسئولیت مدنی، تصادفات رانندگی، قوه قاهره، تحذیر، اضطرار