پیمان اخوان
معصومه نبی زاده

در محیط امروزی، مزیت رقابتی پایدار و اصلی در "سرمایه­های دانشی" نهفته است. در چنین محیطی، دانش مهم ترین مفهوم در خلق ارزش افزوده محسوب می­شود. با توجه به شرایط کنونی و گذر از اقتصاد صنعتی به اقتصاد دانش­بنیان و کارکردهای مدیریت دانش در این تغییر، به نظر می­رسد ارائه الگویی برای مدیریت دارائی­های غیرملموس می­تواند در بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور مفید واقع شود. لذا تلاش این تحقیق ارائه الگوی مدیریت دانش در سطح ملی است تا بتواند در کاهش هدررفت دانش و سرمایه­های فکری ملی مفید واقع شود. بدین منظور تئوری داده بنیاد به عنوان یک روش کیفی برای جمع­آوری و تحلیل داده­ها انتخاب شد. تجربیات مدیریت دانش در برخی کشورها مورد مطالعه قرار گرفت و عوامل کلیدی موفقیت آن با استفاده از مرحله نخست تئوری داده­بنیاد احصاء گردید. برای تقلیل مفاهیم و ساخت تئوری، از نظرات جمعی از خبرگان و متخصصان حوزه مدیریت دانش نیز به همراه روش کیفی مذکور استفاده گردید. لازم به ذکر است که در این نظرخواهی علاوه بر ساخت الگو، مولفه های بومی کشور نیز به آن اضافه و اعتبارسنجی الگو انجام پذیرفت. در نهایت، به منظور تست نظریه از روش مدلسازی ساختاری تفسیری استفاده و مولفه­ها در سه سطح "چشم­اندازها"، "توانمندسازها" (شامل نظام های پشتیبان، عوامل محیطی، محرک ها و عوامل فرهنگی) و در نهایت "پیامدها" (شامل خلق دانش، بکارگیری دانش، اشتراک دانش، رشد درآمد و رونق اقتصادی، توسعه علم و فناوری و نوآوری در کشور، قدرت پاسخگویی و انعطاف­پذیری، خردورزی، خودکفایی، خوداتکایی و غرور ملی، معرفت الهی، افزایش بهره­وری و بهبود شاخص­های رفاه اجتماعی و جامعه دانش بنیان) دسته بندی شدند.

مدیریت دانش در سطح ملی, نظریه سازی داده بنیاد, مدلسازی تفسیری ساختاری