سیامک مرادی - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه خوارزمی تهران، تهران، ایران
مهرداد امیری - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مجتبی رحیمی شهید - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
سید سجاد کراری - گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

در پروژه های مهندسی (سدها، تونل ها و پایداری شیب) ویژگی های مقاومتی سنگ ها بر عملیات ساخت وساز تاثیرگذار است. گاهی اوقات انجام آزمون های آزمایشگاهی مستقیم سخت، زمان گیر و پرهزینه است. به همین دلیل محققان مختلف برای پیش بینی خواص مقاومتی سنگ­ها مانند مقاومت فشاری تک محوری (UCS) روابط تجربی را ارائه کرده اند. مقاومت فشاری تک محوری جزء مهم ترین پارامترهای سنگ در مطالعات مکانیک سنگ است. این پارامتر را می توان به صورت مستقیم در آزمایشگاه تعیین کرد و یا به صورت غیرمستقیم با روش­های ارائه شده نظیر آزمایش چکش­اشمیت تخمین زد. تخمین مقاومت فشاری تک محوری با عدد چکش اشمیت بسیار آسان تر، سریع تر و ارزان تر از اندازه گیری مستقیم آن است. هدف اصلی این مطالعه تجزیه و تحلیل روابط بین مقاومت فشاری تک محوری سنگ ها با سختی اشمیت است. در این پژوهش بر روی ۳ نمونه سنگ شامل ماسه سنگ آغاجاری، مارن سازند قم و توف کرج مطالعه انجام شده است. با توجه به اهمیت این موضوع در این پژوهش روابط تجربی جدیدی برای محاسبه مقاومت فشاری تک محوری سنگ­ها ارائه شده است، که کاربرد آن ها نتایج مطلوبی را نشان می دهد. برای رسیدن به هدف مورد نظر مناسب ترین و معنادارترین روابط بین آزمون سختی اشمیت با مقاومت فشاری تک محوری با استفاده از روش رگرسیون ارائه شده است. روابط بین مقاومت فشاری تک محوری، چکش اشمیت و دانسیته خشک سنگ با استفاده از تکنیک های رگرسیون ساده (SR) و چندگانه (MR) با استفاده از نرم افزارMinitab ۱۶  انجام شده است. تحلیل­های آماری وجود همبستگی قوی بین مقاومت فشاری تک محوری، سختی سنگ و دانسیته خشک را در نمونه­های ماسه سنگ، مارن و توف نشان می­دهند. براساس مطالعه انجام شده رگرسیون چندمتغیره نتایج معتبرتری را ارائه می­نماید.

مقاومت فشاری تک محوری, چکش اشمیت, ماسه سنگ, توف, مارن, رگرسیون