مریم آزادبخت - دانشجوی دکتری برنامه ریزی شهری دانشگاه شهیدچمران اهواز، اهواز، ایران،
سعید امانپور - دانشیار گروه برنامه ریزی شهری، دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهیدچمران اهواز، اهواز، ایران.
مصطفی محمدی ده چشمه - دانشیار گروه برنامه ریزی شهری، دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهیدچمران اهواز، اهواز، ایران.
مجتبی جهانی فر - استادیار گروه علوم تربیتی، دکتری سنجش و اندازه گیری(روان سنجی) دانشگاه شهیدچمران اهواز، اهواز، ایران.

مقدمه : احساس جدایی مادی و معنوی فرد از فضای یک شهر، بیگانگی او را از فضای شهری رقم می زند. احساس بیگانگی در فضای شهری می تواند، معلول دلبستگی مکانی، سرزندگی شهری و حتی امنیت و زیست ­پذیری شهر باشد. داده و روش: در این پژوهش کمی، ساختار علی احساس بیگانگی در فضای شهری و تفاوت این احساس در جنسیت زن و مرد، به کمک نمونه ۴۸۰ نفری  که از شهر اهواز گردآوری شد بررسی گردید. از مدل­ یابی معادلات ساختاری و مدل ­یابی تفاوت های گروهی برای تحلیل داده ها بهره گرفته شده است. یافته ها: نشان ­دهنده آن است که سرزندگی شهری، امنیت و زیست ­پذیر شهری مهم ترین عواملی هستند که هم به طور مستقیم و هم غیر مستقیم بر احساس بیگانگی در فضای شهری تاثیر می گذارند، البته این علیت را دلبستگی مکانی تعدیل کرده است. مدل ساختاری علی احساس بیگانگی در فضای شهری بین زنان و مردان متفاوت عمل می کند. نتیجه گیری: تاثیرپذیری احساس بیگانگی زنان در فضای شهری از هرسه عامل زیست پذیری، امنیت و سرزندگی شهر بیشتر از مردان می باشد. ساختار فیزییولوژیک زنان، احساسات و توانایی آنان، سیاستگذاری های مردانه شهر، عدم تناسب فضاهای شهری با جنسیت زنان، فضاهای رها شده و اضطراب­آور در شدید تر شدن این ارتباط نقش مهمی ایفا کرده است. همچنین از دیدگاه شهروندان اهوازی فضاهایی که بیشترین احساس بیگانگی را القاء می کنند در محدوده های مرکز، غرب و جنوب غربی و کمترین در محدوده شمال شهر اهواز یعنی محلاتی است که کمترین خدمات شهرداری در آن ها وجود دارد می باشند. به همین خاطر توجه بیشتر طراحان شهری به فضاها، عملکرد فضا، توانایی و محدودیت افراد، و از همه مهم تر جنسیت آن ها می تواند موجب کاهش احساس بیگانگی شهروندان در فضای شهری شود.

احساس بیگانگی, فضای شهر, دلبستگی فضایی, تفاوت جنسیتی