علی اسماعیل زاده کواکی - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.
کتایون علیزاده - دانشیار گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران (نویسنده مسئول)
حمید جعفری - دانشیار گروه جغرافیا، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران.

امروزه شناخت تمایلات رفتاری گردشگران و تبیین عوامل موثر بر رفتار آن­ها یکی از موضوعات مهم گردشگری بوده که هدف پژوهش حاضر نیز، ارزیابی عوامل موثر بر رفتار گردشگران داخلی و خارجی مشهد با تاکید بر جغرافیای رفتاری می­باشد.داده و روش:  این پژوهش از نوع پیمایشی و با رویکردی توصیفی- تحلیلی با هدف توسعه ای تنظیم و اطلاعات به صورت میدانی و با استفاده از پرسشنامه محقق ­ساخته به دست آمده است. جامعه آماری، گردشگران داخلی و خارجی هستند که بر اساس آمار اخذ شده، تعداد گردشگران داخلی ورودی به شهر مشهد در سال ۱۳۹۸، ۲۲.۰۲۵.۱۶۷ نفر و تعداد گردشگران خارجی ۱.۲۳۹.۹۲۶ نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران تعداد ۳۸۴ نفر به عنوان نمونه آماری برای گردشگران ایرانی و ۳۸۴ نفر نیز به عنوان نمونه آماری گردشگران خارجی بدست آمده است و از روش نمونه­ گیری تصادفی در بین جامعه آماری توزیع شدند.یافته ­ها: با توجه به یافته­ های حاصل از پرسشنامه ­ها مشخص شد الگوی رفتاری گردشگران نشان می ­دهد که گردشگران خارجی مسافت بیشتری را از حرم مطهر رضوی (۶۵ کیلومتر) برای عناصر گردشگری موجود در پیرامون شهر مشهد طی می ­نمایند بنابراین الگوی رفتاری آنان پراکنده می ­باشد. این درحالی است که گردشگران داخلی بیشتر در پیرامون حرم مطهر و تا شعاع ۳۰ کیلومتری از حرم رضوی قرار دارند و الگوی رفتاری آنان تجمعی و خوشه ­ای (پیرامون حرم امام رضا (ع) می ­باشد.نتیجه گیری: نتایج بدست آمده از تحلیل پرسشنامه ها مشخص شد؛ عامل اقتصادی با میانگین ۳.۷  بیشترین تاثیر را بر الگوهای رفتاری گردشگران داشته و عامل محیطی با میانگین ۲.۷ کمترین مقدار را به خود اختصاص داده و در میان عوامل موثر بر الگوهای رفتار فضایی گردشگران خارجی، بیشترین میانگین مربوط به عامل اجتماعی - فرهنگی با ۳.۳ و کمترین میانگین با۲.۰۹ درصد مربوط به عامل کالبدی - زیرساختی بوده است.

جغرافیای رفتاری, الگوهای رفتاری, تصویر ذهنی گردشگران, گردشگری مذهبی, شهر مشهد