محسن رضائیان - علوم پزشکی رفسنجان

سخن سردبیر Editorial مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان دوره شانزدهم، تیر ۱۳۹۶، ۲۹۲-۲۹۱ انتشار پروتکل کارآزمایی ها توسط نشریه دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان Publication of Trials’ Protocol by JRUMS محسن رضائیان[۱]،[۲] کارآزمایی ها، بهترین و کامل ترین نوع مطالعات اپیدمیولوژیک هستند که می توانند منجر به تایید یا رد یک رابطه علیتی شوند [۱]. از همین رو، در طراحی این گونه مطالعات و نگارش نتایج آنها، می بایست ظرافت و دقت زیادی به خرج داد [۲]. انواع گوناگونی از کارآزمایی ها با طراحی های متفاوت وجود دارند که از جمله می توان به کارآزمایی های بالینی، کارآزمایی های میدانی و کارآزمایی های مداخلات اجتماعی اشاره نمود [۳]. معمولا برای هر کارآزمایی می توان پنج مرحله در نظر گرفت: تولید ایده کارآزمایی و برنامه ریزی آن، ثبت کارآزمایی، انجام کارآزمایی، تجزیه و تحلیل داده ها و انتشار نتایج حاصل از مطالعه. تمامی جزئیات این پنج مرحله باید ابتدا در پروتکل (Protocol) مطالعه شرح داده شوند. نگارش پروتکل کارآزمایی و تایید آن در یک کمیته اخلاق معتبر، از جمله پیش شرط های لازم برای انجام هر کارآزمایی است [۴]. با وجود این ، آنچه که در سال های اخیر بر روی آن تاکید شده است ثبت، چاپ و انتشار پروتکل کارآزمایی ها در یک نشریه معتبر می باشد [۵-۴]. این نکته سبب خواهد شد که قبل از اجرای کارآزمایی، پروتکل آن توسط داوران مجله مورد بازبینی قرار گیرد و در صورت نیاز، کیفیت آن ارتقا پیدا کند [۵]. همچنین، ایده خلاقانه و نوین کارآزمایی خیلی زود و قبل از اجرای آن، به اسم طراحان کارآزمایی ثبت گردد. به علاوه، جزئیات بسیار دقیق و موشکافانه کارآزمایی که ممکن است نتوان آن را در مقاله نهایی به تفصیل شرح داد، در پروتکل منتشر شده به صورت کامل آورده شوند. در نهایت، برای کارآزمایی هایی که انجام آنها ممکن است چند سال طول بکشد، چاپ پروتکل آن در اولین فرصت ممکن، اقدامی بسیار مفید خواهد بود [۴]. با توجه به اهمیت حیاتی کارآزمایی ها در سلامت فرد و جامعه و با توجه به ضرورت چاپ پروتکل این مطالعات، مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان آمادگی خود را برای انتشار چنین پروتکل هایی اعلام می کند. بدیهی است که مانند سایر مقالات، پروتکل های ارسالی نیز مورد مرور همتایان قرار خواهند گرفت. از همین رو، پیش از چاپ، حداقل یک داور روش شناس و یک داور تخصصی، پروتکل مطالعه را به دقت مورد بررسی قرار خواهند داد. References [۱] Rezaeian M. Classification of types of articles based on their values in modifying clinical practice. JRUMS  ۲۰۱۶; ۱۵ (۱): ۱-۲. [۲] Rezaeian M. How to report randomised trial studies. JRUMS ۲۰۱۳; ۱۲(۵): ۳۳۱-۳۲. [۳] Woodward M. Epidemiology: Study design and data analysis, Third Edition. Taylor & Francis Group, LLC. ۲۰۱۴. [۴] Koller M, Lorenz W. Study types and study issues in clinical medicine. Forensic Sci Int ۲۰۰۷; ۱۶۵(۲-۳): ۹۸-۱۰۷. [۵] Rezaeian M. Reducing publication bias in biomedical research: reviewing and registering protocol with a suitable journal. J Clin Epidemiol ۲۰۱۶; ۶۹: ۲۴۸-۹.   [۱]- استاد گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران     تلفن: ۳۱۳۱۵۱۲۳-۰۳۴، دورنگار: ۳۱۳۱۵۱۲۳-۰۳۴، پست الکترونیکی: moeygmr۲@yahoo.co.uk [۲]- استاد مرکز تحقیقات محیط کار، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، رفسنجان، ایران

Trials’ Protocol, JRUMS, پروتکل کارآزمایی ها, نشریه دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان