طاهره محرابیان - دانشگاه کردستان
فاتح رحمانی - دانشگاه کردستان

چکیده زمینه و هدف: بی خوابی شایع­ترین اختلال­ خواب است و افراد مبتلا به آن مشکلات عملکردی بیشتری را گزارش می­دهند. پژوهش­های متعددی نشان داده­اند مولفه­های شناختی و هیجانی نقش مهمی در شروع و تداوم بی خوابی دارند. هدف پژوهش حاضر پیش­بینی شدت بی خوابی بر اساس متغیرهای شناختی و هیجانی و صفات شخصیتی پیشنهادی DSM-۵ (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) در دانشجویان دانشگاه کردستان در سال ۱۳۹۵ بود. مواد و روش­ها: پژوهش حاضر از نوع توصیفی، و جامعه آماری کلیه دانشجویانی بودند که در سال تحصیلی ۹۶-۱۳۹۵ در دانشگاه کردستان تحصیل می­کردند. تعداد ۱۹۰ نفر از دانشجویان به روش نمونه­گیری در دسترس انتخاب و وارد مطالعه شدند. از ۶ پرسش­نامه شدت بی خوابی، باورها و بازخوردهای ناکارآمد درباره خواب، نشخوار فکری، نگرانی، برانگیختگی پیش از خواب و مقیاس شخصیت DSM-۵ به عنوان ابزار جمع­آوری داده­ها استفاده شد. داده های تحقیق با استفاده از آمار توصیفی، ضریب همبستگی Pearson و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه تجزیه و تحلیل شدند. یافته­ها: نتایج پژوهش ارتباط مثبت و معنی­داری میان همه­ متغیرهای شناختی، هیجانی و حیطه­های ناسازگار شخصیتی با شدت بی خوابی نشان داد (۰۱/۰p<). بالاترین ضریب همبستگی مربوط به برانگیختگی پیش از خواب بود که مهم ترین متغیر پیش بین در این پژوهش بود (۵۶/۰r=). این عوامل در مجموع، ۴۱ درصد از واریانس شدت بی خوابی را تبیین کردند. ضرایب تحلیل رگرسیون با روش گام به گام برای ترکیب خطی متغیرهای باورها و بازخوردهای ناکارآمد درباره خواب، نشخوار فکری، نگرانی، برانگیختگی پیش از خواب و حیطه­های شخصیتی با شدت بی خوابی معنی دار بود (۰۰۱/۰p<). نتیجه­گیری: بر اساس یافته­های پژوهش، متغیرهای شناختی، هیجانی و شخصیتی می­توانند مولفه­های مهم بی خوابی باشند و تمرکز روش­های درمانی بر این مولفه­ها ممکن است به پیامدهای درمانی بهتری منجر شود. واژه­های کلیدی: بی خوابی، متغیر­های شناختی، متغیرهای هیجانی، صفات شخصیتی پیشنهادی DSM-۵، دانشجویان، کردستان

Insomnia, Cognitive variables, Emotional variables, Personality traits presented by DSM-۵, Students, Kurdistan, بی خوابی, متغیر­های شناختی, متغیرهای هیجانی, صفات شخصیتی پیشنهادی DSM-۵, دانشجویان, کردستان