عبدالایمان عمویی - دانشکده پیراپزشکی
حسینعلی اصغرنیا - دانشکده پیراپزشکی
کمال الدین کریمیان - معاونت بهداشت
یوسف مهدوی - دانشجو
داود بلارک
سید مهدی قاسمی - معاونت بهداشت

چکیده زمینه و هدف: وجود رنگ در منابع آب و پساب از مشکلات زیست محیطی بسیاری از جوامع است که باید به طریقی حذف گردد. فرآیند جذب سطحی و استفاده از جاذب های ارزان قیمت یکی از روش هایی است که در سال های اخیر توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. بنابراین هدف از انجام این مطالعه، حذف رنگ راکتیو اورنج ۱۶ از محلول های آبی توسط ساقه آفتابگردان اصلاح شده با کلرید آمونیوم ۴ گانه (C۶H۱۵CL۲NO) با استفاده از روش سطح پاسخ بر مبنای مدل باکس بنکن (Box–Behnken) می باشد. مواد و روش ها: این تحقیق یک مطالعه آزمایشگاهی است. برای این منظور آزمایشات ناپیوسته به منظور ارزیابی اثر متغیرهای مستقل شامل pH، غلظت رنگ، مقدار جاذب و زمان تماس انجام گردید. برای انجام آزمایشات از روش سطح پاسخ بر مبنای مدل Box–Behnken به منظور ارزیابی اثرات متقابل این متغیرها استفاده شد. از آنالیز واریانس یک طرفه برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که راندمان جذب با افزایش زمان تماس و مقدار جاذب و با کاهش pH و غلظت رنگ، افزایش می یابد. بیشترین و کمترین درصد حذف به ترتیب ۹۰% و ۲۱% می باشد. با توجه به مقدار بالایR۲  (۷/۹۵%) و R۲ متعادل شده (۶/۹۰%) در مدل سطح پاسخ می توان گفت مدل انتخاب شده برای تحلیل داده ها مناسب می باشد. آنالیز واریانس یک طرفه (۰۰۱/۰p<) نشان داد مدل خطی بهترین مدل برای تعیین برهم کنش متغیرهای مطالعه می باشد. نتیجه گیری: روش سطح پاسخ می تواند برای بهینه سازی حذف رنگ موثر باشد و ساقه آفتابگردان اصلاح شده می تواند در تصفیه رنگ به کار گرفته شود. واژه های کلیدی: جذب سطحی، رنگ راکتیو اورنج ۱۶، ساقه آفتابگردان اصلاح شده، روش سطح پاسخ، مدل باکس بنکن

Adsorption, Dye reactive orange ۱۶, Modified sunflower stem, Response surface method, Box–Behnken model, جذب سطحی, رنگ راکتیو اورنج ۱۶, ساقه آفتابگردان اصلاح شده, روش سطح پاسخ, مدل باکس بنکن