غلام عباس توسلی - عضو هئیت علمی دانشگاه تهران
سید محمود نجاتی حسینی - دانشجوی دکترای جامعه شناسی دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات

موضوع این مقاله تحلیل و تبیین واقعیت اجتماعی شهروندی در ایران پس از انقلاب اسلامی است.هدف مقاله به دست دادن تحلیلی جامعه شناختی از فرایند شکل گیری شهروندی در ایران همراه با سازوکارهای شکل دهنده شهروندی است.همچنین شکل بندی اجتماعی این پدیده مدرن در ایران پس از انقلاب ۵۷ نیز از حیث"نوع اجتماعی،محتوای اجتماعی،شکل اجتماعی و قلمرو اجتماعی" شهروندی در ابعاد "مدنی، سیاسی و اجتماعی" آن مدنظر قرار گرفته است.چهارچوب نظری مقاله نظریه اجتماعی شهروندی و روش آن جامعه شناختی تاریخی است و در آن به طرح سه پرسش از ماهیت فرایندهای موثر بر شکل گیری شهروندی و سازو کارهای تاثیر گذار آن و ساختارهای شکل بندی شهروندی و نیز سه فرضیه مرتبط با آن پرداخته شده است.این فرضیه ها ناظر به اثرگذاری گفتمان قوانین موضوعه و قانون اساسی،جهت گیری های برنامه های توسعه و همچنین شکل گیری تقاضاهای سیاسی -اجتماعی مدرن است.

جامعه شناسی تاریخی شهروندی ایران, نظریه اجتماعی و شهروندی, شهروندی های مدنی, سیاسی و اجتماعی در ایران