نازنین شاهرکنی - .

در دورانی به سر می بریم که جامعه شناسی بیش از پیش از دنیای مورد مطالعه اش فاصله گرفته است و نیاز به آن چه من جامعه شناسی مردم مدار می نامم بیش از پیش حس می شود. مقصود من از جامعه شناسی مردم مدار آن علمی است که دغدغه اش «گروه های مردمی» و روشش آمیختن با آنان است. فراخوان من برای به رسمیت شناختن جامعه شناسی مردم مدار همه جا به مذاق مخاطبانم خوش آمده و تحرکاتی در این زمینه صورت گرفته است. من در این مقاله ۱۱ تز ارائه می دهم. ابتدا در مورد ضرورت وجود جامعه شناسی مردم مدار دلایلی ارائه کرده و انواع گوناگون آن را برمی شمرم. سپس ماتریس چهارگانه جامعه شناسی (جامعه شناسی حرفه ای ، جامعه شناسی سیاست گذار ، جامعه شناسی مردم مدار و  جامعه شناسی جامعه شناسی انتقادی) را که از زمانی تا زمان دیگر، و از کشوری به کشوری دیگر متفاوت است، بررسی کرده و نهایتآ به آن ویژگی هایی می پردازم که جامعه شناسی را نه به عنوان علم که به عنوان نیرویی اخلاقی و سیاسی از سایر رشته ها متمایز می سازد. فرشته تاریخ را این گونه مجسم کنید: او همواره رو به گذشته دارد. آن چه را ما به زنجیره ای از وقایع تعبیر می کنیم، برای او حکم مصیبتی را دارد که از انباشت ناکامی های پی در پی حاصل شده است. فرشته تاریخ خوش تر می دارد که بماند، مرده ها را برانگیزاند و ویرانه ها را آباد کند. اما طوفانی که از جانب بهشت وزیدن گرفته با چنان هیبتی در میان بال های او می وزد که توانایی بستن بال ها را از او می گیرد. طوفانی که ناگزیر او را به سمت آینده ای سوق می دهد که به آن پشت کرده بود و این همه در حالی است که آوار پشت آوار در برابر چشمانش تلنبار می شود. ما این طوفان را توسعه و پیشرفت نامیده ایم. والتر بنیامین والتر بنیامین ۹ تز معروف خود را در مورد فلسفه تاریخ زمانی نوشت که ارتش نازی پاریس را که برای او مظهر تحقق آرمان های تمدن و مدنیت بود، به تصرف در آورده بود. او آرمان های از دست رفته تمدن و مدنیت را در قالب شخصیت تراژیک فرشته تاریخ به تصویر می کشد. فرشته ای که به عبث می کوشد تا تمدن را از حرکت به سمت تخریب و تباهی باز دارد. در سال ۱۹۴۰ ، زمانی که سرمایه داری به فاشیسم، و سوسیالیسم به استالینیسم بدل شده و بین فاشیسم و استالینیسم ائتلافی شکل گرفته بود، بنیامین تصویری دلگیر از آینده داشت. امروز، در سال های آغازین قرن ۲۱ نیز، گرچه کمونیسم مضمحل شده و فاشیسم به خاطره ای دهشتناک بدل گشته است، آوارهایی که تمدن از خود به جا می گذارد همچنان بر روی هم تلنبار می شوند. سرمایه داری لجام گسیخته امروزه به سلطه مستبدانه بازار منجر شده است. گفتمانی که حول احیا و استقرار دموکراسی شکل گرفته است اغلب به ابزاری برای سرپوش گذاری بر منافع قدرتمندان، تحدید حقوق شهروندان، و حتی اعمال خشونت بدل گشته است. فرشته تاریخ، باردیگر در چنبره طوفان وحشت زایی گرفتار آمده است که از سمت بهشت می وزد.