مهدی منتظر - نویسنده مسئول، دکتری حقوق خصوصی از دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
سیدنصرالله ابراهیمی - استادیار گروه حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

از اوایل دهه هفتاد شمسی یکی از شیوه ها و سازوکار های حقوقی و قراردادی رایج جهت تامین مالی و جذب سرمایه گذاری به ویژه سرمایه گذاری خارجی، استفاده از قراردادهای بیع متقابل در بخش بالادستی صنعت نفت و گاز بوده است. علت این امر علاوه بر امکان جلب و جذب سرمایه گذاری، وجود الزامات و محدودیت های قانونی بوده است. بر این اساس، این مقاله ضمن بررسی جایگاه حقوقی و قراردادی قراردادهای مذکور، آن را با نوع دیگری از قراردادهای بالادستی صنعت نفت دنیا موسوم به قراردادهای مشارکت در تولید مقایسه می نماید تا ماهیت حقوقی و جایگاه این دو تاسیس قراردادی را علی رغم وجود الزامات قانونی و محدودیت های پیش گفته روشن نماید.

قراردادهای بیع متقابل, قراردادهای مشارکت در تولید, بخش بالادستی نفت و گاز, هزینه های سرمایه ای, هزینه های غیر سرمایه ای, عملیات نفتی, سرمایه گذاری خارجی