فریده گل بابایی - گروه بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
سمیه فرهنگ دهقان - مرکز تحقیقات کنترل عوامل زیان آور محیط و کار، دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
آیسا قاسمی کوزه کنان - گروه بهداشت حرفه ای و ایمنی کار، دانشکده بهداشت و ایمنی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران
مجید حبیبی محرز - گروه مهندسی بهداشت حرفه ای، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان

زمینه و هدف: ارزیابی عملکرد فیلتراسیون نانوالیاف عمدتا بر پایه تعیین کارایی آن در حذف عددی ذرات در گستره اندازه های مختلف است. علی­ رغم اهمیت ظرفیت غبارگیری در عملکرد فیلتراسیون بسترهای نانو لیفی، کمتر مطالعه ای به این مهم پرداخته است. در مطالعه حاضر به ارزیابی ظرفیت غبارگیری مدیای نانولیفی و توانایی آن در ربایش گردوغبار مصنوعی، به منظور تعیین قابلیت آن در حذف جرمی ذرات با تراکم های مختلف پرداخته شده ­است. درعین حال کارایی اولیه مدیای تولیدی در حذف عددی ذرات نیز مورد بررسی قرار می گیرد. روش ها: برای تهیه نانوالیاف محلول الکتروریسی ۱۶ درصد وزنی از پلیمر پلی آکریلونیتریل آماده گردید. آزمون کارایی اولیه در حذف عددی ذرات مطابق استاندارد ۲۹۴۶۳ ISO و آزمون ربایش گرد و غبار مصنوعی و یا ارستنس (Arrestance) مطابق استاندارد ۷۷۹BS EN انجام شد. ویژگی های ریخت شناسی (مورفولوژی)، قطر و تخلخل سطحی نانو­الیاف تولیدی با استفاده از تهیه تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج ارزیابی عملکرد مدیای تولیدی در حذف عددی ذرات نشان داد که میانگین کلی کارایی اولیه برای جمع آوری ذرات ۱۰ تا ۱۰۰۰ نانومتری برابر ۱۹/۶۲ ± ۷۲/۰۶ درصد است. نتایج آزمون ارستنس حاکی از آن بود که با افزایش جرم ذرات تزریقی در مراحل مختلف بارگذاری، افت فشار مدیا و کارایی جمع­آوری ذرات افزایش می یابد. ظرفیت غبارگیری و میزان ارستنس مدیا برای افت فشار نهایی ۲۶۵ پاسکال، به ترتیب حدود ۱۸۰ میلی گرم و ۹۹/۸۶ درصد محاسبه گردید. میانگین کلی ارستنس نیز بعد از ۶ مرحله بارگذاری حدود ۹۹/۸۶ درصد محاسبه گردید. نتایج مشخصات ریخت شناسی نانو الیاف تولیدی نشان داد که میانگین قطر الیاف ۳۸۰ نانومتر و با ضریب تغییرت ۱/۲۰، از نظر مورفولوژی الیاف غیریکنواخت و تخلخل سطحی آن ۵۱ درصد تعیین گردید. نتیجه گیری: کارایی جمع آوری و ظرفیت غبارگیری مناسب در کنار ضخامت کم مدیاهای نانو لیفی، قابلیت به کارگیری آن ها را در مباحث فیلتراسیون هوا مشخص تر می نماید.

نانو الیاف, فیلتراسیون, ظرفیت غبارگیری, فاکتور کیفیت