آمنه محمدرضایی - کارشناسی آموزش و پرورش ابتدایی، شهرستان آبیک، استان قزوین، ایران

یکی از رویکردهای مهم در شناخت رفتار اخلاقی و پیشایندهای شکل دهنده آن، نقش و تاثیر هویت اخلاقی در بروز این رفتار می باشد. در بین عناصر تاثیرگذار بر شکل گیری این هویت به عنوان پشتوانه رفتار اخلاقی انسان، آموزش و مدرسه سهم قابل توجهی دارند؛ با این حال، به نقش این عنصر مهم در شکل گیری هویت اخلاقی دانش آموزان کمتر پرداخته شده است. پژوهش حاضر با هدف واکاوی سهم آموزش (رسمی یا آشکار و غیررسمی یا پنهان) و مدرسه در شکل گیری هویت اخلاقی دانش آموزان انجام شده است. روش انجام پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود خانواده و مدرسه دسته بندی و مولفه های استنباطی بر اساس آن ها استخراج شدند. با توجه به نتایج به دست آمده از سوالات، پژوهشگر اینگونه تبیین کرد که در بعد خانواده، ویژگی های والدین و سبک های فرزندپروری در شکل گیری هویت اخلاقی، تعاملات و تاثیرپذیری فرد از جامعه به خصوص مدرسه، تاثیرگذار است. در بعد مدرسه، یافته ها حاکی از این است که آگاهی و التزام به قوانین، میزان و چگونگی تشویق ها و تنبیه ها، نحوه تعامل با همسالان، نحوه تدریس و ویژگی های رفتاری معلمان، چگونگی ارتباط گیری و برخورد کادر مدرسه، میزان و نوع فعالیت های فوق برنامه و فضای مدرسه و نیز محتوای کتب درسی تاثیر بسزایی در شکل گیری هویت اخلاقی دانش آموزان دارند. همچنین از یافته های پژوهش اینگونه بر می آید که در بعد مدرسه، شخصیت و رفتار معلمان، هویت اخلاقی شکل گرفته در آن ها و التزام عملی آن ها به آموزه های اخلاقی تاثیر ماندگاری بر هویت اخلاقی دانش آموزان می گذارد.

هویت اخلاقی، آموزش، مدرسه، دانش آموز، معلم، روش کیفی، پدیدارشناسی.