زینب شمس - دانشجوی علوم قرآن و حدیث دانشگاه کاشان

از یک سو شواهد محکمی از جمله گزارشات تاریخی و آیات قرآن موید آن است که در باور مردم عصر نزول انشقاق و شکافتگی آسمان غیرممکن بوده است و از سوی دیگر یافته های بشر در سایه پیشرفت علوم، این حقیقت را اثبات نموده که نفوذ و شکاف آسمان، شدنی است. با توجه به این پیش فرض مسلم و مورد اجماع مسلمانان که قرآن مطلبی خلاف علم نمی گوید، جمع دو مطلب بالا چگونه ممکن است؟ در پژوهش پیش رو که با محوریت قرآن به عنوان منبع اصلی تحقیق، و به روش تحلیلی- توصیفی با بهره مندی از منابع کتابخانه ای صورت گرفته، مفهوم آسمان و اشتقاق آن در آموزه های مستقیم خود قرآن و نیز تصویری که قرآن از مردمان عصر نزول ترسیم می نماید، بررسی شده است. جستجوها حاکی از آن است که قرآن، آسمان را در دو مفهوم مادی و معنوی آورده و آن را سقفیمحکم و محفوظی توصیف کرده است. اشتقاق را به معنای وقوع خلل و به هم ریختگی در نظم و انسجام آسمان دانسته که ممکن نیست، مگر در آستانه قیامت. در حالی که اعراب معاصر پیامبر(ص)، آسمان را سقف نیلگون مشهود می دانستند که نسبت به زمین برتر،و جایگاه ملائک است، انشقاق آن را به مفهوم دسترسی انسان به آن پنداشته که به دلایلی از قبیل شیوع باور عدم خرق و التیام آسمانهیئت بطلمیوسی و نیز محافطت آسمان توسط شهاب های آسمانی، در نهایت استبعاد بوده و ممکن نسبت مگر برای مرسلان حقیقی از جانب خدا. نتیجه میشود که فرضیه یکسان گرفتن مفهوم انشقاق آسمان در قرآن و نزد مخاطبان اولیه ی پیامبر(ص)، صحیح نیست. قرآن اشتقاق آسمان به معنای نفوذ انسان به کرانه ی آسمان در دنیا را رد نکرده و سخنی خلاف علم نگفته است. با توجه یه قرائنی از قبیل عدم تصریح به امکان صعود انسان به آسمان دنیا، تاکید بر محافظت آسمان، نتیجه می شود همراهی قرآن با باور مردم عصر نزول صرفا همراهی زبانی بوده است

آسمان، انشقاق آسمان، معراج پیامبر(ص)، قرآن